Έχουν ερμηνευτεί ως απόδειξη για την ύπαρξη της ψυχής, ακόμη και της ζωής μετά το θάνατο.

Ο λόγος για τις «έξω-σωματικές εμπειρίες».

Μια ομάδα επιστημόνων από το Ινστιτούτο Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη της Σουηδίας, υποστηρίζει ότι ίσως έχει καταφέρει να «δει» τι συμβαίνει στον εγκέφαλο, όταν κάποιος βιώνει μια ανάλογη εμπειρία.

Για τις ανάγκες της μελέτης τους, οι ερευνητές ξεγέλασαν τους εθελοντές που συμμετείχαν σε αυτή, έτσι ώστε να πιστεύουν ότι είχαν «βγει» από το σώμα τους, ενώ παράλληλα υποβάλλονταν σε μαγνητικές τομογραφίες του εγκεφάλου τους.

Με τον τρόπο αυτό, κατάφεραν να «δουν» ότι κατά τη διάρκεια του πειράματος αυτού ενεργοποιούνταν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου των εθελοντών, ανάλογα με το πού πίστευαν ότι βρίσκονται μέσα στο δωμάτιο.

Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με τους επιστήμονες, υποδηλώνει ότι η ανώμαλη δραστηριότητα στις περιοχές αυτές - ίσως υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών, ή όταν στερείται κανείς οξυγόνου- θα μπορούσαν να ευθύνονται για τη δημιουργία της αίσθησης αυτών των «έξω-σωματικών» εμπειριών.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν παράγοντα διαζυγίου και μπορεί να ευθύνονται για 1 στα 7 διαζύγια.
Ο ένας στους 7 παντρεμένους δηλώνει ότι έχει σκεφτεί το διαζύγιο εξαιτίας των όσων είχε ποστάρει στο διαδίκτυο ο / η σύντροφός τους και περίπου το ίδιο ποσοστό (1 στους 7) δηλώνουν ότι ψάχνουν στο διαδίκτυο για αποδείξεις σχετικά με την πιθανότητα να τους / τις απατάει ο / η σύντροφός τους. Επιπλέον, 1 στους 5 παντρεμένους δηλώνουν ότι έχουν καθημερινούς καυγάδες που οφείλονται στη δραστηριότητά τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η έρευνα διεξήχθη από δικηγορική εταιρεία στη Μεγάλη Βρετανία παίρνοντας αφορμή από το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι πελάτες τους τους είπαν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έπαιξαν ρόλο στην απόφασή τους να χωρίσουν. Ακόμα περισσότερο ρόλο φαίνεται να παίζουν φωτογραφίες ή αναρτήσεις που έκανε ο ένας από τους δύο συντρόφους στο Facebook.

Η έρευνα που έγινε σε 2.011 παντρεμένους άνδρες και γυναίκες αποκάλυψε ότι ο πιο συνηθισμένος λόγος για να ψάχνει κάποιος τους λογαριασμούς του / της συζύγου του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν για να ανακαλύψει με ποιους επικοινωνούσε και πότε και που θα τους συναντούσε.

Τα παιδιά που πέφτουν θύματα συστηματικού εκφοβισμού από τους συνομηλίκους τους, εμφανίζουν σε βάθος χρόνου σοβαρότερα ψυχικά προβλήματα ακόμη και από τα παιδιά που έχουν υποστεί σωματική κακοποίηση, σύμφωνα με διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο The Lancet Psychiatry.

Ερευνητές από την Μ. Βρετανία και τις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή Αναπτυξιακής ψυχολογίας Ντίτερ Βόλκε του Πανεπιστημίου του Γουόργουικ, μελέτησαν περισσότερα από 5.300 άτομα, 19 - 25 ετών, σε ΗΠΑ και Μ. Βρετανία, που σε ηλικία οκτώ έως 16 ετών, είτε είχαν κακοποιηθεί σωματικά, είτε είχαν υποστεί bullying, είτε και τα δύο. Συγκεκριμένα, αναζήτησαν τυχόν επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ατόμων αυτών, μετά την ενηλικίωσή τους.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι, πολύ περισσότερα παιδιά πέφτουν θύματα εκφοβισμού, παρά σωματικής κακοποίησης, ενώ ένα 10% υφίσταται και τα δύο. «Γενικά, ένα κακοποιημένο παιδί είναι πολύ πιο πιθανό να πέσει και θύμα εκφοβισμού, από ό,τι ένα μη κακοποιημένο», σημειώνει ο Δρ Βόλκε.

Η σωματική κακοποίηση άφηνε λιγότερα ψυχικά σημάδια στο άτομο, κυρίως κατάθλιψη, ενώ το θύμα εκφοβισμού ήταν πιθανότερο να υποφέρει από περισσότερα ψυχικά προβλήματα, όπως κατάθλιψη, άγχος, αυτοκτονικές τάσεις.

Ο άνθρωπος μπορεί να μην έχει ιδιαίτερα ανεπτυγμένη όσφρηση, αν τουλάχιστον συγκριθεί με αυτή που διαθέτει ένα σκυλί, αλλά σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας The Independent, μπορεί να μυρίσει και συναισθήματα, όπως π.χ. την ευτυχία. Ναι, επειδή η ευτυχία μυρίζει, υποστηρίζουν Ολλανδοί ερευνητές. Ειδικότερα, επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο άνθρωπος με την ατελή του όσφρηση μπορεί να διακρίνει αν κάποιος είναι ευτυχισμένος από την οσμή που αποπνέει. Οπως είναι γνωστό, ο ανθρώπινος οργανισμός απελευθερώνει «χημικά σήματα», τα οποία, όπως έχει αποδειχθεί, μπορεί να μεταδώσουν αρνητικά συναισθήματα, όπως η αηδία και ο φόβος.

Ωστόσο η νέα έρευνα, η οποία εκπονήθηκε από ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης στην Ολλανδία, διαπίστωσε ότι αυτά ακριβώς τα χημικά σήματα μπορεί να χρησιμεύσουν προκειμένου να διαδοθεί η ευτυχία ακριβώς σαν να ήταν μεταδοτικό νόσημα.

Οι επιστήμονες έλαβαν δείγματα ιδρώτα από τις μασχάλες ανθρώπων που παρακολουθούσαν ταινίες, οι οποίες είχαν επιλεγεί έτσι ώστε να τους δημιουργήσουν συναισθήματα ευτυχίας, φόβου ή να τους αφήσουν αδιάφορους, χωρίς, δηλαδή, να μεταβάλουν την ψυχολογική τους κατάσταση. Στη συνέχεια, τα δείγματα ιδρώτα δόθηκαν σε άλλους ανθρώπους - οι οποίοι υποχρεώθηκαν να τα μυρίσουν - ενώ η κίνηση των μυών του προσώπου τους καταγραφόταν από ηλεκτρομυογράφο

Με τον όρο κρίση πανικού εννοούμε ένα απρόοπτο επεισόδιο παραλυτικής ανησυχίας και διέγερσης, στο οποίο κυριαρχεί ο φόβος και συνυπάρχουν σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα σε διαφορετικό βαθμό.

Η λέξη πανικός προέρχεται από το όνομα του τραγοπόδαρου και φοβιστικού στην όψη θεού Πάνα, φίλου των ανθρώπων με τη μυθολογική αποστολή να τους προειδοποιεί για τα δεινά που επιφύλασσαν για εκείνους οι άλλοι Θεοί. Στη Μάχη του Μαραθώνα ο θεός Πάνας βοήθησε τους Έλληνες εναντίον των Περσών, με δυνατές και τρομακτικές φωνές, επαναλαμβάνοντας ρυθμικά το όνομά του «παν - παν - παν». Σύμφωνα με το μύθο, οι Πέρσες καταλήφθηκαν από ...πανικό ακούγοντας τις κραυγές του και τράπηκαν σε φυγή.

Πράγματι, ο πανικός αντιστοιχεί σε έναν έμφυτο συναγερμό που προστατεύει τον άνθρωπο από κινδύνους. Βέβαια, σε ορισμένους ανθρώπους αυτός ο συναγερμός γίνεται υπερευαίσθητος. Η ίδια η ετυμολογία της λέξης φέρεται εξάλλου εκ της ρίζας Πα = περιποιούμαι, φυλάσσω και εξ αυτού πάομαι, ως και το λατινικό pasco = βόσκω και το σανσκριτικό «Παβάνα»= άνεμος (ο Πάνας συμβολίζει, επίσης, τον ελαφρύ άνεμο κατά τις πρωινές και απογευματινές ώρες).

Όπως οι ...Πέρσες στο Μαραθώνα, οι άνθρωποι που έχουν υποφέρει με μια κρίση πανικού δεν ξεχνούν ποτέ αυτή την εμπειρία. Η κρίση είναι ένας ταλαντούχος μίμος οριακών καταστάσεων του οργανισμού, τόσο τρομακτικών που την πρώτη φορά, αν όχι και τις επόμενες, συνοδεύονται με το αίσθημα επικείμενου θανάτου ή απώλειας της λογικής.

Οι κρίσεις πανικού συμβαίνουν, συνήθως, σε συγκεκριμένες περιστάσεις, όπως κατά την έκθεση σε ένα μέρος με συνωστισμό. Ωστόσο, κάποιες φορές, η σκέψη και μόνο ότι θα μπορούσε να λάβει χώρα μια κρίση είναι ικανή να την πυροδοτήσει. Ο πάσχων νιώθει αιφνίδια δύσπνοια, σαν να μην του φτάνει ο αέρας, ή σαν να εξαντλούν το διαθέσιμο οξυγόνο οι γύρω του, γεγονός που τον οδηγεί σε γρήγορη και επιπόλαιη αναπνοή, η οποία με τη σειρά της επιδεινώνει την κατάστασή του. Μπορεί να συνυπάρχει ταχυκαρδία, τόσο έντονη που ο πάσχων νιώθει την καρδιά του έτοιμη να σπάσει ή να σταματήσει. Άλλοτε, νιώθει μυϊκή ένταση και σφίξιμο ή ακόμη και κράμπες, τάση λιποθυμίας, ζάλη, τρέμουλο, αστάθεια, έλλειψη ισορροπίας, βάρος στο στήθος, μούδιασμα και μυρμηγκιάσματα σε όλο το σώμα, έξαψη, ρίγος, εφίδρωση,ναυτία, τάση προς έμετο, κ.α.

Μετά από μια κρίση ακολουθεί συχνά το άγχος ότι η κατάσταση θα επαναληφθεί και οι πάσχοντες αναπτύσσουν υποχόνδριες σκέψεις για την υγεία τους, ή υιοθετούν συμπεριφορές αποφυγής των "επικίνδυνων" περιστάσεων, όπως να συγχρωτίζονται σε μέρη πολυπληθή και πολύβουα. Άλλοι άνθρωποι προκαλούν τον εαυτό τους, ξαναδοκιμάζοντας τις ίδιες περιστάσεις στην προσπάθειά τους να ελέγξουν τα συμπτώματά τους, τις περισσότερες φορές χωρίς επιτυχία.

Ποιός δεν σκλαβώθηκε από τα μάτια κάποιου σκύλου κάποια στιγμή και ποιός δεν ένοιωσε πως κάτι ανάλογο νοιώθει και ο «καλύτερος φίλος» του ανθρώπου; Τώρα, μια νέα ιαπωνική επιστημονική έρευνα έρχεται για πρώτη φορά να εξηγήσει αυτή την ιδιόμορφη ιστορία αγάπης που «παίζεται» με τα μάτια.

Oταν ο άνθρωπος και ο σκύλος κοιτάζονται στα μάτια, πυροδοτείται η αυξημένη παραγωγή της ορμόνης ωκυτοκίνης και στους δύο, πράγμα που δημιουργεί έναν βιοχημικής φύσης συναισθηματικό δεσμό μεταξύ τους. Κάπως έτσι τα κατοικίδια ζώα και ιδίως οι σκύλοι γρήγορα γίνονται αναπόσπαστο μέλος μιας ανθρώπινης οικογένειας, ψυχή τε και σώματι.

Η μελέτη

Ερευνητές, με επικεφαλής τον ζωολόγο Τακεφούμι Κικουσούι, καθηγητή Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Αζαμπού μελέτησαν στο εργαστήριο 30 ζεύγη ανθρώπων (ανδρών και γυναικών) και σκύλων (από διάφορες ράτσες) και μέτρησαν τα επίπεδα της ωκυτοκίνης πριν και μετά την 30λεπτη επαφή μεταξύ τους.

Η ανάλυση των ούρων τόσο των ανθρώπων, όσο και των σκύλων, έδειξε ότι η ωκυτοκίνη τους ακολουθούσε παράλληλη πορεία. Όσο ανέβαινε στους ανθρώπους, τόσο αύξανε στους σκύλους - και το αντίστροφο. Και όσο μεγάλωνε η ωκυτοκίνη στα δύο είδη, τόσο μεγαλύτερος ήταν ο χρόνος που οι σκύλοι (και ιδίως οι σκύλες) κοιτούσαν τα αφεντικά τους. Η ωκυτοκίνη αυξανόταν στους σκύλους κατά 130% περίπου, ενώ στα αφεντικά τους κατά 300%, όταν κοιτάζονταν για αρκετή ώρα στα μάτια.

Κι όμως ο καρκίνος έρχεται... δεύτερος ως αιτία θανάτου των γυναικών σε όλων τον κόσμο, καθώς πρώτη είναι η βία. Σκιαγραφώντας το προφίλ των γυναικών που υφίστανται βία, η πρόεδρος ΔΣ Εταιρείας για τον Κοινωνικό Αποκλεισμό και την Ψυχική Υγεία (ΕΚΑΨΥ) Χρυσάνθη Ζαφειράτου, ανέφερε ότι είναι κυρίως απόφοιτες λυκείου με μέσο όρο ηλικίας τα 40-45 έτη.

"Οι γυναίκες αυτές υφίστανται βία είτε σωματική, είτε ψυχική και συναισθηματική, είτε οικονομική και κοινωνική. Όλα αυτά μπορούν να υπάρχουν μαζί. Εμείς τα ψάχνουμε όλα, δεν μας ενδιαφέρει αν κάποιος έχει εντοπίσει μόνος του μόνο τη σωματική βία γιατί είναι πιο εμφανής. Πχ η πρόσβαση στα χρήματα. Όταν μία κυρία έχει τα έσοδά της από το μισθό της και έχει την ψυχολογία ότι συνεισφέρει στην οικογένειά της δεν μπορεί να καταλάβει ότι από πίσω υπάρχει ένας μηχανισμός προσωπικής στέρησης. Μπορεί να το ζει αλλά δεν μπορεί να καταλάβει ότι αυτό είναι σχεδιασμένο γιατί μπορεί να κρύβεται" εξηγεί η κ. Ζαφειράτου μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων στο πλαίσιο ενημερωτικής εκστρατείας με σύνθημα "Ενεργές Ενεργοί κατά της Βίας".

Στη Θεσσαλονίκη κάθε χρόνο 100 έως 150 γυναίκες θύματα βίας απευθύνονται στο Κέντρο Κοινωνικής Υποστήριξης Γυναικών της Εταιρείας για τον Κοινωνικό Αποκλεισμό και την Ψυχική Υγεία (ΕΚΑΨΥ). Όπως ανέφερε η κ. Ζαφειράτου από το 1998 μέχρι σήμερα έχουν απευθυνθεί στο Κέντρο Κοινωνικής Υποστήριξης συνολικά 2780 άτομα εκ των οποίων τα μισά είναι γυναίκες που έχουν υποστεί βία.

"Το φαινόμενο είναι υπαρκτό σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης άρα και στην Ελλάδα. Θα μπορούσα να πω ότι στην Ελλάδα δεν είναι και τόσο επικίνδυνα. Σε άλλες χώρες βλέπουμε βία όχι μόνο μέσα στην οικογένεια αλλά και γενικά ανάμεσα σε πολίτες που επιτίθενται σε άλλους πολίτες. Εμείς είμαστε λίγο πιο περιορισμένοι και λόγω μικρής κλίμακας.

Ωστόσο το πρόβλημα δεν είναι ανάγκη να είναι μεγάλης κλίμακας για να είναι σοβαρό, γιατί ως πρόβλημα είναι η πρώτη αιτία θανάτου σε όλον τον κόσμο για τις γυναίκες, η δεύτερη αιτία είναι ο καρκίνος. Στις μέρες μας λόγω της κρίσης οι άνθρωποι είναι πιο ευερέθιστοι γιατί έτσι κι αλλιώς υπάρχει μια εκρηκτική ατμόσφαιρα γύρω μας και όταν εκτός από ευερέθιστος είναι και κακόβουλος εκεί τα πράγματα περιπλέκονται και ο κίνδυνος βίαιης συμπεριφοράς είναι μεγαλύτερος" πρόσθεσε η κ. Ζαφειράτου.

Το να μιλάει κανείς συνέχεια για τον εαυτό του μπορεί να τον καθιστά αντιπαθητικό, αλλά όχι απαραίτητα και νάρκισσο.

Πολλοί υποθέτουν ότι οι ναρκισσιστές μιλούν περισσότερο για τον εαυτό τους από το μέσο άνθρωπο, άλλωστε αυτό που τους χαρακτηρίζει είναι ότι ασχολούνται συνεχώς με τον εαυτό τους και έχουν συναισθήματα ανωτερότητας και μεγαλείου. Παρ' ολ' αυτά η χρήση της λέξης «εγώ» δεν είναι συνδεδεμένη με το ναρκισσισμό, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Personality and Social Psychology.

H νέα αυτή έρευνα είναι βασισμένη σε μία έρευνα που είχε γίνει από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '80. Προκειμένου να συνδέσουν τη γλώσσα με το ναρκισσισμό, ερευνητές από επτά πανεπιστήμια στην Αμερική και τη Γερμανία ζήτησαν από 5.000 συμμετέχοντες να απαντήσουν σε μία σειρά από επικοινωνιακά τεστ, ειδικά σχεδιασμένα για να μετρήσουν τη χρήση των λέξεων «εγώ» και «εμένα». Κατά τη διάρκεια αυτών των τεστ, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να γράψουν ή να μιλήσουν είτε για τον εαυτό τους είτε για ένα οποιοδήποτε θέμα. Επιπλέον, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τεστ προσωπικότητας ώστε να αξιολογήσουν τα επίπεδα ναρκισσισμού στους συμμετέχοντες.

Αντίθετα με αυτό που περίμεναν, το μέγεθος του εγωκεντρισμού των ατόμων δεν ήταν αντίστοιχο της γλώσσας που χρησιμοποιούσαν. Τα ευρήματα έδειξαν ότι όσοι ήταν πιο νάρκισσοι δεν χρησιμοποιούσαν περισσότερο τη λέξη «εγώ» από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες.

Τελικά, όμως, πώς μπορείς να καταλάβεις ότι κάποιος είναι νάρκισσος και να τον αποφύγεις; Σύμφωνα με την Angela Carey από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, οι νάρκισσοι δεν μιλούν απλά για τον εαυτό τους, αλλά μιλούν και με τα καλύτερα λόγια!

«Ένας τρόπος για να αναγνωρίσετε έναν νάρκισσο είναι να παρατηρήσετε τον τρόπο που επικοινωνεί. Συνήθως παινεύει τον εαυτό του, προσπαθεί να δείξει ότι ξεχωρίζει συγκρίνοντας τον εαυτό του με άλλους, ενώ προσπαθεί να τραβάει την προσοχή πάνω τους και να φαίνεται ανώτερος», αναφέρει η Carey.

Μειωμένοι οι Έλληνες θρησκευόμενοι κατά 34%, αλλά με «πίστη» στους εξωγήινους στα υπερφυσικά και μεταφυσικά φαινόμενα.
Αυτά προκύπτουν από την νέα έρευνα της Κάπα Research για την εφημερίδα το Βήμα της Κυριακής όπου παρουσιάζεται κατά 34% μειωμένο το ποσοστό των Ελλήνων οι οποίοι δηλώνουν θρησκευόμενοι σε σχέση με το 2006.

Το ποσοστό των πιστών οι οποίοι πηγαίνουν στην εκκλησία έχει μειωθεί κατά 16% ενώ εκείνοι, οι οποίοι εξηγούν ότι το Πάσχα δεν τους λέει τίποτε αυξήθηκε κατά 13%.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, οι Έλληνες εξακολουθούν να τηρούν τα πατροπαράδοτα έθιμα με το 75,2% να δηλώνει ότι πηγαίνει στην εκκλησία την Ανάσταση και το 45,2% να νηστεύει τη Μεγάλη Εβδομάδα. Παρ' όλα αυτά μόνο το 9,9% των ερωτηθέντων νηστεύει τη Σαρακοστή.

Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί ένας πίνακας στην έρευνα της Κάπα Research για το τι πιστεύουν οι Έλληνες ανά πολιτική ιδεολογία και κόμμα. Σύμφωνα με τις απαντήσεις στο Θεό πιστεύει το 74,2% των ερωτηθέντων. Σε αυτούς το 34,2% είναι από την Αριστερά, το 79,1% από το Κέντρο ενώ το 89,1% είναι από τη Δεξιά. Το 63,7% του ΣΥΡΙΖΑ και το 87,4% της ΝΔ.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα για την πίστη σε υπερφυσικές ή μεταφυσικές δυνάμεις. Σύμφωνα πάντα με την έρευνα στο μάτι και το ξεμάτιασμα πιστεύει το 62,5% με το 42,4% να είναι από το χώρο της Αριστεράς και το 57,4% από τον ΣΥΡΙΖΑ ενώ το 69,3% από τη ΝΔ.

Τα βρέφη έχουν ενός είδος έμφυτης γνώσης για τον κόσμο και τους φυσικούς νόμους, υποστηρίζουν αμερικανοί ερευνητές σε άρθρο του Science. Δηλαδή, κάθε παιδί γεννιέται με μια θεμελιώδη γνώση και αίσθηση του τι είναι εκ φύσεως αναμενόμενο και τι όχι. Άρα, ό,τι παραβιάζει αυτή την εκ γενετής αίσθηση, γίνεται αυτομάτως πιο ενδιαφέρον και άρα αποτελεί καταλληλότερο ερέθισμα για μάθηση.

Επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, με επικεφαλής τις ψυχολόγους Έιμι Σταλ και Λάιζα Φέιγκενσον, έκαναν πειράματα με 110 βρέφη ηλικίας 11 μηνών, που δεν μιλούσαν ακόμη.

Οι ψυχολόγοι έδειξαν στα παιδιά μια σειρά από καταστάσεις, τόσο αναμενόμενες (π.χ. μια μπάλα που κατρακυλά στην κατηφόρα και σταματά σε ένα τοίχο), όσο και απρόσμενες (π.χ. μια μπάλα που περνά μέσα από τον τοίχο ή αιωρείται στον αέρα), προκειμένου να συγκρίνουν σε ποια περίπτωση ένα παιδί ενδιαφέρεται να αποκτήσει περισσότερες πληροφορίες και έτσι μαθαίνει με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Το συμπέρασμα ήταν ότι αυτό συμβαίνει, όταν βλέπει κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει.

Οι ερευνητές εξηγούν ότι, κάθε παιδί φαίνεται πως γεννιέται με μια θεμελιώδη γνώση και αίσθηση του τι είναι εκ φύσεως αναμενόμενο και τι όχι. Έτσι, ό,τι παραβιάζει αυτή την εκ γενετής αίσθηση, γίνεται αυτομάτως πιο ενδιαφέρον και άρα αποτελεί καταλληλότερο ερέθισμα για κατανόηση και μάθηση.