θυμός
Όταν συνειδητοποιείς το θυμό σου, εκείνη τη στιγμή που νιώθεις να «βράζεις», να τρέμεις από ένταση και να μην ξέρεις πώς να διαχειριστείς σωστά αυτό που σου συμβαίνει, είναι δύσκολο να αντιληφθείς ποιο βαθύτερο κομμάτι του εαυτού σου έχει «αγγιχτεί» εκείνη τη στιγμή από το ερέθισμα που πυροδότησε το θυμό σου (πρόσωπο, γεγονός, κατάσταση), ιδίως αν δεν έχεις κάνει εξάσκηση και αυτοπαρατήρηση σε αυτόν τον τομέα.

Η προσοχή σου είναι στραμμένη σε αυτό που σου συμβαίνει εκείνη τη στιγμή, στο τώρα, στις σκέψεις που σαν βροχή καταιγίζουν το μυαλό σου και δυσκολεύεσαι να τις παρακολουθήσεις, να τις πιάσεις και να τις αποκωδικοποιήσεις, γιατί είναι φευγαλέες.

Όμως, αυτό που σου συμβαίνει «τώρα» συνδέεται άρρηκτα με το παρελθόν σου. Με την πρώτη φορά που θύμωσες έντονα, την οποία είναι πολύ πιθανό να δυσκολεύεσαι να θυμηθείς, με τις πεποιθήσεις που είχες αρχίσει να διαμορφώνεις από πολύ μικρή ηλικία για τον εαυτό σου και τον κόσμο, με τον τρόπο που έμαθες ή δεν έμαθες να διαχειρίζεσαι το θυμό σου, και που εν τέλει παγιώθηκε σαν συμπεριφορά μέσα στα χρόνια μέσω της επανάληψης.

Ακόμα κι αν αυτό το συναίσθημα, όπως όλα μας τα συναισθήματα, εκφράζεται με τρόπο δυσλειτουργικό, κάποια ανάγκη σου προσπαθεί να εξυπηρετήσει, η οποία επιζητά να επικοινωνηθεί και να ικανοποιηθεί διακαώς. Μη γνωρίζοντας διαφορετικό τρόπο, συχνά εκφράζεται σαν χείμαρρος με συναισθηματική έκρηξη. Όσο πιο έντονα εκφράζεται τόσο μεγαλύτερη είναι η ένταση που υπάρχει συσσωρευμένη μέσα σου κι επομένως τόσο πιο έντονο είναι αυτό που βαθιά μέσα σου σε πληγώνει και μένει ανικανοποίητο.

Έτσι, όταν κάποιο ερέθισμα σε ταρακουνάει σε βαθύτερο επίπεδο κι ενεργοποιείται ο θυμός σου, αναβιώνεται αυτό το μοτίβο του θυμού που διαμορφώθηκε σε μια πρώιμη ηλικία και κάθε φορά αναπαράγεται σε διαφορετικές καταστάσεις και πρόσωπα αυτή η πρωταρχική ανάγκη που έμεινε ανεκπλήρωτη ή καλύφθηκε ανεπαρκώς.

Είναι σαν ένα μικρό παιδάκι που κλαίει και χτυπιέται, γιατί κάτι επιθυμεί, κάτι χρειάζεται, και δεν γνωρίζει πως αλλιώς να επιστήσει την προσοχή του ενήλικα-φροντιστή για να του το επικοινωνήσει. Ούτε και πώς να καλύψει αυτήν την ανάγκη που έχει.

Σε κανέναν δεν αρέσει να θυμώνει. Να νιώθει την ένταση που φέρνει αυτό το συναίσθημα, ιδίως αν μιλάμε για άνθρωπο που σωματοποιεί πολύ έντονα τα συναισθήματά του: έντονη ταχυκαρδία, τρέμουλο άκρων, εφίδρωση, κοκκίνισμα, αίσθημα ζάλης, αίσθημα αποσύνδεσης κι απώλειας ελέγχου του εαυτού.

Ενεργοποιείται το σύστημα πάλης-φυγής, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, που «υπερλειτουργεί» όταν αντιλαμβανόμαστε κάποιον κίνδυνο/απειλή για εμάς, κι ας είναι ένας κίνδυνος πλασματικός και κατασκευασμένος, εφόσον δεν απειλούμαστε από κάτι στην πραγματικότητα.

Εν προκειμένω, η απειλή που αντιλαμβανόμαστε και μας κινητοποιεί να (αντι)δράσουμε, μπορεί να αφορά το φόβο μας μήπως μας αδικήσουν, μας διαβάλλουν, μας εκμεταλλευτούν, μας επιρρίψουν ευθύνες που δεν μας αναλογούν, μας απορρίψουν, εγκαταλείψουν, χλευάσουν, αγνοήσουν, υποτιμήσουν, χειριστούν...

Ο θυμός φωνάζει όταν σύμφωνα με το αξιακό σύστημα και τις πεποιθήσεις μας για εμάς και τους άλλους, κάποια επιθυμία μας ακυρώνεται, δεν γίνεται κατανοητή, σεβαστή, αποδεκτή ή δεν ικανοποιείται όπως θα θέλαμε. Ή όταν η ανάγκη μας για κυριαρχία κι έλεγχο του εαυτού μας, των άλλων, μιας κατάστασης, ματαιώνονται.

Θιγόμαστε, κλωνίζεται το «εγώ» μας, θλιβόμαστε και θυμώνουμε. Δεν θέλουμε να βρεθούμε ξανά στη δυσφορική θέση που βιώσαμε όπως σ' εκείνη την πρωταρχική εμπειρία που μας θύμωσε. Ο θυμός και το πλήγωμα πάνε πακέτο. Το πλήγωμα σαν συναίσθημα μας τρώει εσωτερικά, συχνά μας ακινητοποιεί, και μας «εγκλωβίζει». Ο θυμός βγάζει αυτήν την ενέργεια προς τα έξω.

Όταν πονάμε είμαστε σαν ένα πληγωμένο, αδύναμο κουτάβι. Και για να πάψουμε να αισθανόμαστε αδύναμοι κι ευάλωτοι, «γαυγίζουμε», περνάμε στην αντεπίθεση, στο κομμάτι του θυμού, που μας «θωρακίζει» και μας μετατοπίζει από την αίσθηση της παθητικότητας που βρισκόμασταν προηγουμένως στην επιθετικότητα, για να μας αποτρέψει από το να δούμε το εύθραυστο εγώ μας, που ζητάει, που έχει προσδοκίες, επιθυμίες, ανάγκες, που συχνά δεν εκφράζονται με τον πιο λειτουργικό τρόπο και που ματαιώνονται ανεξαρτήτως αυτού.