Αρχαία σύμβολα που είχαν χαραχτεί σε τοίχο σε αρχαιολογικό χώρο στη σύγχρονη Τουρκία φέρονται να απεικονίζουν την ιστορία μιας συνάντησης του πλανήτη μας με έναν κομήτη, που προκάλεσε μια «μίνι» εποχή των παγετώνων πάνω από 13.000 χρόνια πριν, σύμφωνα με έρευνα επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.

Τα στοιχεία από τα ανάγλυφα, που είχαν γίνει σε μια στήλη γνωστή ως «Πέτρα του Γύπα», υποδεικνύουν πως μια «βροχή» από θραύσματα κομήτη χτύπησε τη Γη γύρω στο 11000 πΧ. Μία αναπαράσταση ενός αποκεφαλισμένου άνδρα θεωρείται ότι συμβολίζει την καταστροφή και τη μεγάλη απώλεια ζωών- ενώ εκτιμάται πως η «μίνι» εποχή των παγετώνων που ακολούθησε, διάρκειας 1.000 ετών είχε αποτέλεσμα, πέρα από τους χιλιάδες νεκρούς ανθρώπους, να εξαφανιστούν και πολλά είδη μεγάλων ζώων.

Ένα κάστρο βγαλμένο από τους αρχαιότερους μύθους ανακάλυψαν αρχαιολόγοι στο βυθό της λίμνης Βαν στην Τουρκία.

Πρόκειται για την δεύτερη μεγαλύτερη λίμνη της Μέσης Ανατολής, κάτι που δικαιολογεί και την πάνω από μια δεκαετία έρευνα που έκαναν στο σημείο ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Yüzüncü Yıl, μέχρι να ανακαλύψουν το 3.000 ετών κάστρο.

Ο επικεφαλής των δυτών, Ταχσιν Τσεϊλάν, αποφάσισε να ξεκινήσει την έρευνα στη συγκεκριμένη λίμνη σε αναζήτηση ενός πλάσματος παρόμοιου με το τέρας του Λοχ Νες.

«Υπήρχε η φήμη ότι κάτι υπάρχει εκεί κάτω αλλά οι περισσότεροι αρχαιολόγοι και έφοροι μουσείων μας είπαν ότι δεν πρόκειται να βρούμε τίποτα.», είχε πει ο Τσεϊλάν στη Daily Sabah.

Με περίμετρο περίπου ένα χιλιόμετρο και ύψος πάνω από τέσσερα μέτρα, το κάστρο φαίνεται να έχει διατηρηθεί σε αρκετά καλή κατάσταση λόγω της αλκολικότητας του νερού.

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των ερευνητών, πρόκειται πιθανότατα για απομεινάρι του πολιτισμού Ουράρτου, γνωστού ως το βασίλειο της Βαν, που ήκμασε από το 9ο έως τον 6ο αιώνα π.Χ.

Επιστήμονες από τον Καναδά, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη ανακάλυψαν σε δύο νεολιθικούς οικισμούς περίπου 50 χιλιόμετρα νότια της Τυφλίδας, πρωτεύουσας της Γεωργίας, μεγάλα πήλινα δοχεία που στο εσωτερικό τους υπήρχαν τα αρχαιότερα μέχρι σήμερα ίχνη κρασιού, ηλικίας περίπου 8.000 ετών.

Επιβεβαιώνεται έτσι ότι η παραγωγή κρασιού άρχισε κάπου στο νότιο Καύκασο, στα σύνορα ανατολικής Ευρώπης και δυτικής Ασίας.

Τα χημικά ίχνη του κρασιού (ταρταρικό οξύ και άλλα οργανικά οξέα) ανακαλύφθηκαν σε οκτώ δοχεία, από το οποίο το αρχαιότερο χρονολογείται από το 5980 π.Χ. περίπου. Παρόμοια πιθάρια χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα στη Γεωργία για τη ζύμωση του κρασιού (στη χώρα καλλεργούνται πάνω από 500 ποικιλίες κρασιών). Σε κάθε ένα από τα δύο νεολιθικά γεωργιανά χωριά εκτιμάται ότι ζούσαν περίπου 60 άτομα, που ήσαν γεωργοί και κτηνοτρόφοι.

Κάθε δοχείο έχει ύψος περίπου 80 εκατοστών και διάμετρο 40 εκατοστών. Κάποια από τα αγγεία, που έχουν γκριζωπή απόχρωση, φέρουν εικόνες αμπελιών και έναν άνδρα που χορεύει (μάλλον μεθυσμένος). Μέχρι σήμερα οι αρχαιότερες ενδείξεις οινοποιΐας είχαν βρεθεί σε κεραμικά ηλικίας περίπου 7.000 έως 7.500 ετών από τα όρη του Ζάγρου στο βορειοδυτικό Ιράν (5400 έως 5000 π.Χ.). Στην Κίνα έχουν ανακαλυφθεί ίχνη κρασιού όχι από αμπέλια, αλλά από ρύζι, μέλι και φρούτα, που χρονολογούνται πρι 7.000 ετών περίπου.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής στον Στέφεν Μπατιούκ του Πανεπιστημίου του Τορόντο, που έκαναν την ανακάλυψη στις περιοχές ανασκαφών Γκανταχρίλι Γκόρα και Σουλαβέρις Γκόρα, καθώς και τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό έντυπο Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), δήλωσαν ότι «πρόκειται για το αρχαιότερο παράδειγμα καλλιέργειας άγριου ευρασιατικού αμπελιού με αποκλειστικό στόχο την παραγωγή κρασιού».

Επιστήμονες ανακάλυψαν σκαλισμένες σε βράχους στην έρημο της βορειοδυτικής Αραβίας τις αρχαιότερες μέχρι σήμερα απεικονίσεις σκύλων, που χρονολογούνται πριν από τουλάχιστον 8.000 χρόνια. Είναι αξιοσημείωτο ότι δύο από τους σκύλους, οι οποίοι είναι χαραγμένοι στο ασβεστολιθικό πέτρωμα, εμφανίζονται να είναι δεμένοι με λουρί που κρατά άνθρωπος, κατά πιθανότητα κάποιος κυνηγός.

«Για πραγματική εντυπωσιακή ανακάλυψη» έκανε λόγο η αρχαιοζωολόγος Μελίντα Ζάντερ του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Σμιθσόνιαν της Ουάσιγκτον. Όπως είπε, σύμφωνα με το "Science", «είναι η μοναδική πραγματική απεικόνιση που έχουμε από τόσο παλιά για ανθρώπους να χρησιμοποιούν σκύλους για κυνήγι». Πρόσθεσε όμως ότι πρέπει να γίνουν περαιτέρω μελέτες προκειμένου να επιβεβαιωθεί τόσο η ηλικία όσο και το νόημα των βραχογραφιών.

Όμως ακόμη κι αν τελικά αποδειχθεί ότι οι εικόνες είναι κάπως πιο πρόσφατες, εάν όντως απεικονίζονται λουριά, τότε είναι σίγουρα τα αρχαιότερα που έχουν ποτέ βρεθεί και μια ένδειξη ότι οι άνθρωποι είχαν αρχίσει να εκπαιδεύουν και να αξιοποιούν τους σκύλους για το κυνήγι πολύ πιο νωρίς από ό,τι νόμιζαν έως τώρα οι επιστήμονες. Μέχρι τώρα η αρχαιότερη γνωστή απεικόνιση λουριού προέρχεται από την Αίγυπτο και είναι ηλικίας περίπου 5.500 ετών. Ορισμένοι άλλοι επιστήμονες αφήνουν πάντως ανοικτό το ενδεχόμενο να μην πρόκειται για λουρί γύρω από το λαιμό των αραβικών σκύλων, αλλά για κάτι άλλο συμβολικό.

Η συγκεκριμένη περιοχή της αραβικής χερσονήσου πριν χιλιάδες χρόνια δεν ήταν έρημος, αλλά διέθετε ποτάμια, λίμνες και πλούσια βλάστηση. Εκτιμάται ότι περίπου πριν από 10.000 χρόνια κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες τριγύριζαν σε αυτή την περιοχή και αυτοί μάλλον δημιούργησαν τις βραχογραφίες. Μέχρι σήμερα ερευνητές έχουν φέρει στο φως περίπου 350 εικόνες σκύλων από την προϊστορική Αραβία.

Παλαιολιθικά πέτρινα εργαλεία της Μουστιαίας Περιόδου (η ιδιαίτερη περίοδος της Παλαιολιθικής περιόδου η οποία διαρκεί από το 100.000 έως το 40.000 π.Χ.) ανακαλύφθηκαν στην Αυτόνομη Περιφέρεια της Εσωτερικής Μογγολίας στη βόρεια Κίνα, παρά το γεγονός ότι ο πολιτισμός αυτός συνδέεται γενικά με τους Νεάντερταλ από την Παλαιά Εποχή της Πέτρας στην Ευρώπη, στην Κεντρική και στη Δυτική Ασία και Βορειοανατολική Αφρική.

Η ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα 14 (Carbon-14) κατέδειξε ότι η αρχαιολογική περιοχή στη οποία ανακαλύφθηκαν τα ευρήματα, είναι ηλικίας μεταξύ 37.000 και 47.000 χρόνων.

Ο Λι Φενγκ του Ινστιτούτου Παλαιοντολογικών και Παλαιοανθρωπολογικών Σπονδυλωτών, που ανήκει στην Κινεζική Ακαδημία Επιστημών, εκτίμησε ότι η ανασκαφή μπορεί να υποδεικνύει ότι οι Νεάντερταλ που έζησαν πριν από 120.000 έως 30.000 χρόνια στην Ευρώπη και τη Δυτική Ασία, μετακινήθηκαν ακόμα πιο ανατολικά από τη Σιβηρία, όπως πίστευαν παλαιότερα.

Η περιοχή στην Εσωτερική Μογγολία βρίσκεται 2.000 χλμ. νοτιοανατολικά της Σιβηρίας. Πρόσθεσε επίσης, ότι η υπόθεση αυτή πρέπει να ερευνηθεί με εξετάσεις DNA ανθρώπινων οστών, ωστόσο στα ερείπια δεν έχουν εντοπιστεί ακόμη ανθρώπινα ίχνη.

Τα πέτρινα εργαλεία που βρέθηκαν στις ανασκαφές είχαν ακονισμένες και κοφτερές αιχμές με την τεχνική «Levallois», η οποία μοιάζει με το ύφος της Μουστιαίας Περιόδου. Αξίζει να σημειωθεί πως πρόκειται για τα πρώτα ευρήματα αυτής της τεχνικής και αυτής της περιόδου που ανακαλύπτονται στην Κίνα.

Απολιθώματα των αρχαιότερων θηλαστικών που σχετίζονται με τον Άνθρωπο ανακαλύφθηκαν στο Jurassic Coast του Ντόρσετ (νότια Αγγλία), σύμφωνα με ανακοίνωση του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ.

Τα δύο δόντια προέρχονται από μικρά, πλάσματα, τα οποία θυμίζουν αρουραίους, που έζησαν πριν από 145 εκατομμύρια χρόνια, στη «σκιά» των δεινοσαύρων. Όπως υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση, πρόκειται για τα παλαιότερα αδιαμφισβήτητα απολιθώματα θηλαστικών που ανήκουν στη «γραμμή» η οποία τελικά οδήγησε στον σημερινό άνθρωπο. Επίσης, πρόκειται για τους προγόνους των περισσότερων θηλαστικών που υπάρχουν σήμερα- από τη γαλάζια φάλαινα μέχρι κάποια πολύ μικρόσωμα είδη ποντικιών.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο Acta Palaeontologica Polonica, σε paper του Dr. Στιβ Σουΐτμαν και άλλων ερευνητών του βρετανικού πανεπιστημίου. Ο Σουΐτμαν ταυτοποίησε τα δόντια, ωστόσο ήταν ένας προπτυχιακός, ο Γκραντ Σμιθ, που τα ανακάλυψε.

«Έψαχνε ανάμεσα σε μικρά δείγματα βράχων της πρώιμης Κρητιδικής περιόδου που είχαν βρεθεί στην ακτή του Ντόρσετ, στο πλαίσιο της πτυχιακής του, ελπίζοντας να βρει κάποια ενδιαφέροντα απομεινάρια. Απρόσμενα βρήκε όχι ένα, αλλά δύο ιδιαίτερα αξιοσημείωτα δόντια τύπου που δεν είχε ποτέ ξανά βρεθεί σε βράχους εκείνης της περιόδου. Μου ζητήθηκε να τους ρίξω μια ματιά και να πω την άποψή μου, και με την πρώτη ματιά μου έπεσε το σαγόνι!» λέει σχετικά ο Σουΐτμαν.

«Τα δόντια είναι τόσο εξελιγμένου τύπου, που συνειδητοποίησαν αμέσως πως κοιτούσα απομεινάρια θηλαστικών της Πρώιμης Κρητιδικής, τα οποία μοιάζουν πάρα πολύ με αυτά που έζησαν κατά την Ύστερη Κρητιδική- περίπου 60 εκατομμύρια χρόνια αργότερα στη γεωλογική ιστορία. Στον κόσμο της Παλαιοντολογίας υπάρχουν μεγάλες διαφωνίες σχετικά με ένα δείγμα που βρέθηκε στην Κίνα, το οποίο έχει ηλικία περίπου 160 εκατομμυρίων ετών. Αρχικά είχε αναφερθεί ότι ήταν του ίδιου τύπου με το δικό μας, αλλά πρόσφατες μελέτες το απέκλεισαν αυτό. Δεδομένου αυτού, τα, ηλικίας 145 εκατ. ετών δόντια μας είναι αναμφίβολα τα παλαιότερα γνωστά από τη γραμμή των θηλαστικών που οδήγησε στο δικό μας είδος».

Πριν δυο χρόνια, οι Αμερικανοί αρχαιολόγοι Τζακ Ντέιβις και Σάρον Στόκεραπό το Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι ανακάλυψαν στον τάφο του «Γρύπα Πολεμιστή» στην Πύλο ένα μικροσκοπικό αντικείμενο, μεγέθους περίπου 3,5 εκατοστών. Όπως αναφέρει χτεσινό (6/11) δημοσίευμα των New York Times, στην αρχή πίστεψαν ότι ήταν ένα είδος μεγάλης χάντρας και το έβαλαν στην άκρη για να επικεντρωθούν σε άλλα, πιο εντυπωσιακά αντικείμενα, όπως χρυσά δαχτυλίδια, τα οποία βρέθηκαν σε τάφο του 1500 π. Χ. με πλούσια κτερίσματα.

Όταν όμως στη συνέχεια ο συντηρητής του αντικειμένου απομάκρυνε όλες τις προσμίξεις από την επιφάνεια της «χάντρας», αυτό που αποκαλύφθηκε άφησε εμβρόντητους ειδικούς και μη: Ένας σφραγιδόλιθος από αχάτη με εγχάρακτο σχέδιο εκπληκτικής τέχνης και λεπτομέρειας, που απεικονίζει μια εντυπωσιακή σκηνή μάχης, όπου «πρωταγωνιστεί» ένας πολεμιστής-ήρωας, γυμνός και με μακριά μαλλιά. Ο ένας από τους δυο εχθρούς του κείτεται νεκρός κάτω από τα πόδια του, ενώ ο δεύτερος απεικονίζεται λίγα δευτερόλεπτα πριν τον θάνατό του, όταν δηλαδή ο ήρωας, που τον έχει ακινητοποιήσει πιάνοντάς τον από την περικεφαλαία, βυθίζει το ξίφος στο στέρνο του.

Το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε με τους δυο ανασκαφείς για το ανεπανάληπτο εύρημα που, σύμφωνα με το αμερικανικό δημοσίευμα το οποίο επικαλείται δήλωση του Malcolm H. Wiener, ειδικού στην αιγαιακή προϊστορία, πρόκειται για «ένα από τα σπουδαιότερα αριστουργήματα τέχνης στο Αιγαίο που μπορεί να συγκριθεί με μερικά σχέδια του Μιχαήλ Άγγελου στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης».

Ακολουθεί η συνέντευξη με τους δυο ανασκαφείς:

Οι πρώτοι απολιθωμένοι σκελετοί από τον άνθρωπο του Νεάντερταλ (Homo Neanderthalensis) ανακαλύφθηκαν το 1856 στη Γερμανία, στην κοιλάδα Νεάντερ.

Μετέπειτα παλαιοντολογικές έρευνες αποκάλυψαν ότι, στην ιστορία του ανθρώπινου γένους, οι Νεαντερτάλιοι είναι οι πιο στενοί εξελικτικά συγγενείς μας, αλλά εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς πριν από περίπου 30.000 χρόνια.

Μέχρι την αινιγματική εξαφάνισή τους, όμως, οι Νεαντερτάλιοι συνυπήρξαν για περίπου 14 χιλιάδες χρόνια στην Ευρώπη και τη Δυτική Ασία με τους πολυάριθμους εκπροσώπους του είδους μας, τους Homo Sapiens, που μετανάστευαν συνεχώς από την Αφρική σε μικρές ομάδες.

Μόλις δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature communications» μία πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα που υποστηρίζει ότι η εξαφάνιση των Νεάντερταλ ενδέχεται να μην οφείλεται στην εξελικτική ανωτερότητα (νοητική και τεχνολογική) των σύγχρονων ανθρώπων, αλλά πολύ απλά στις δημογραφικές δυναμικές που πυροδότησε η ακατάπαυστη μεταναστευτική ροή ανατομικά σύγχρονων ανθρώπων από την Αφρική!

Σε αυτό το απρόσμενο συμπέρασμα κατέληξαν δύο παλαιοντολόγοι από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των ΗΠΑ έπειτα από εκτενέστατη έρευνα των μέχρι σήμερα πληθυσμιακών μοντέλων σχετικά με τις μετακινήσεις των πρώτων ανθρώπινων πληθυσμών στην ευρωπαϊκή ήπειρο και την Εγγύς Ανατολή.

Οπως υπογραμμίζουν οι Oren Kolodny και Marcus W. Feldman, που υπογράφουν τη μελέτη, η νέα εξήγηση που προτείνουν είναι πολύ πιο «ουδέτερη» σε σχέση με τις μέχρι τώρα εξηγήσεις, που βασίζονταν είτε σε δραματικές οικολογικές ή βιολογικές αλλαγές, είτε σε μεγάλες πολιτισμικές ή τεχνολογικές διαφορές, οι οποίες υποτίθεται ότι ευνόησαν το είδος μας εις βάρος των Νεάντερταλ.

Ολοι αυτοί οι παράγοντες μπορεί βέβαια να συνέβαλαν στην εξαφάνιση των Νεαντερτάλιων, όμως η αντικατάστασή τους από τους νεόφερτους Sapiens ήταν προδιαγραμμένη και αναπόφευκτη.

Εβδομήντα πέντε λεπτά πολύ δύσκολα γυρισμένων σκηνών είναι στη διάθεση του θεατή που θα ήθελε, αντί για έργο υπόθεσης, δράμα ή κωμωδία, να δει να παρελαύνουν από την οθόνη επτά πρωταγωνιστές και πρωταγωνίστριες, που έχουν όμως τέσσερα πόδια, μαζί με άλλους τετράποδους κομπάρσους αλλά και ανθρώπους γύρω τους, σε δεύτερους όμως ρόλους.

«Οι γάτες της Κωνσταντινούπολης», που προβάλλονται από την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου στον κινηματογράφο Δαναό, μας δίνουν την αφορμή να ξανακοιτάξουμε πόσα έχουμε μάθει μέχρι σήμερα για τη συμβίωση των ανθρώπων με τις γάτες. Από πότε, ποιος πλησίασε τον άλλον, πώς εξελίσσεται η σχέση μας; Μόλις πριν από λίγους μήνες, σε ένα από τα σοβαρότερα επιστημονικά περιοδικά δημοσιεύθηκε η εργασία η οποία συνόψισε το αποτέλεσμα μεγάλης έρευνας σχετικά με το DNA, ώστε να ανιχνευθεί πού έγινε η μετάβαση από την άγρια κατάσταση σε εκείνη την πιο κοντινή στον άνθρωπο.

Η πλέον πρόχειρη απάντηση, που δεν ισχύει πλέον, έρχεται κάνοντας αναφορά στην Αίγυπτο του 2000 π.Χ. και στις τοιχογραφίες με γάτες ζωγραφισμένες σαν να έχουν θεϊκή υπόσταση, ενώ είναι γνωστό πως βρέθηκαν και χιλιάδες λείψανα ταριχευμένων (από τις ανασκαφές έχουν προκύψει 80.000 σε μία μόνο τοποθεσία), επιβεβαιώνοντας έτσι το ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη ζωή ενός ιστορικού λαού.

Νέα στοιχεία DNA που μελέτησαν ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Ουψάλα και στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης αποδεικνύουν ότι στην πραγματικότητα υπήρχαν γυναίκες πολεμιστές που άνηκαν στους Βίκινγκ.

Ευρήματα ενός τάφου από την εποχή των Βίκινγκ αποκαλύπτουν ότι ο πόλεμος δεν ήταν μόνο υπόθεση των ανδρών αλλά και οι γυναίκες βρίσκονταν μπροστά στο πεδίο της μάχης. Η ανασκαφή στον συγκεκριμένο τάφο ενός πολεμιστή της περιόδου του 1880, περιελάμβανε μεταξύ άλλων τα όπλα των Βίκινγκ, όπως σπαθιά, βέλη και δύο άλογα. Υπήρχε επίσης και ένας πίνακας με παιχνίδια.

Η μορφολογία του σκελετού έδειξε από την αρχή ότι πρόκειται για γυναίκα, ωστόσο επειδή ο τάφος αυτός ήταν κλασικό δείγμα τάφου για έναν πολεμιστή των Βίκινγκ, θεωρήθηκε δεδομένο ότι άνηκε σε άντρα. Αρκετά χρόνια μετά και αφού συνεργάστηκαν γενετιστές και αρχαιολόγοι, το «μυστήριο» λύθηκε και το DNA που μελέτησαν οι ερευνητές αποδεικνύει ότι το άτομο έφερε δύο χρωμοσώματα Χ και κανένα χρωμόσωμα Υ.

«Αυτή είναι η πρώτη επίσημη και γενετική επιβεβαίωση ότι και οι γυναίκες ήταν πολεμιστές στην κοινότητα των Βίκινγκ, εξηγεί ο καθηγητής Mattias Jakobsson του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα. «Τα ευρήματα μέσα στον τάφο δείχνουν ότι επρόκειτο για αξιωματικό, που εργάστηκε με τακτική και στρατηγική και μπορούσε να καθοδηγήσει τα στρατεύματα στη μάχη. Ο νεκρός ήταν ένας στρατιωτικός ηγέτης των Βίκινγκ και ήταν γυναίκα», λέει η Charlotte Hedenstierna-Jonson, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης.

«Σημειώνεται ότι πηγές από γραπτές αναφορές έκαναν λόγο για γυναίκες πολεμιστές, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που βρήκαμε πραγματικές αποδείξεις που μαρτυρούν την ύπαρξή τους» λέει ο Neil Price, καθηγητής στο Τμήμα Αρχαιολογίας και Αρχαίας Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα.