κάπνισμα
© Μάριος Βαλασόπουλος
Από θεριακλήδες... άκαπνοι μέσα σε λίγες εβδομάδες; Αυτό είναι το ερώτημα που έρχεται στο μυαλό μετά την επίσημη έναρξη της εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου με τα τσουχτερά πρόστιμα.

Η «Εφ.Συν.» βρέθηκε στους χώρους εστίασης όπου εφαρμόζεται πλέον ο αντικαπνιστικός, συζητώντας με θαμώνες και επιχειρηματίες για την ορθότητα του μέτρου, τις πιθανές εναλλακτικές, τη χρησιμότητα του τετραψήφιου αριθμού καταγγελιών -1142- και το εάν πιστεύουν ότι αυτή τη φορά η εφαρμογή του θα προχωρήσει, σε αντίθεση με το 2009 που ατόνησε.

Δικαίωμα στην επιλογή

Ξεκινάμε τη βόλτα στα πολυσύχναστα μαγαζιά που γειτονεύουν με την εφημερίδα μας στην Κολοκοτρώνη. Στο Βar tesera κάθονται η Εύη με τη Ράνια. Η Εύη καπνίζει το τσιγάρο της στο αίθριο. Στους εσωτερικούς χώρους δεν φαίνεται τσιγάρο αναμμένο.

«Παρότι καπνίστρια, θεωρώ σωστό το μέτρο. Θέλω όμως να έχω έναν χώρο όπου θα μπορώ να καπνίσω εντός του μαγαζιού ή να χωρίσουν το μαγαζί. Πληρώνουμε τόσους φόρους για το τσιγάρο. Δεν κάνουμε κάτι παράνομο. Να υπάρχει επιλογή. Δεν είναι πολύ ωραίο να βγαίνουμε στον δρόμο».

Ρωτάμε τη Ράνια για τη γραμμή των καταγγελιών: «Δεν θα το έκανα εγώ. Αν όμως ήταν μια οικογένεια με μωρό και κάποιος κάπνιζε δίπλα της χωρίς να τον ενδιαφέρει και έπαιρνε τηλέφωνο, δεν θα τους παρεξηγούσα».

Συζητώντας με άλλους θαμώνες ακούμε ως ιδανικότερη λύση τη δυνατότητα να έχει ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης την επιλογή για το εάν θα επιτρέπει το κάπνισμα ή όχι. Πολλοί επιχειρηματίες από την πλευρά τους χαρακτηρίζουν τον αντικαπνιστικό άλλο ένα χτύπημα για τον έτσι κι αλλιώς χαμηλό τζίρο τους και φοβούνται ότι θα τους δυσκολέψει να επιβιώσουν.

«Συμφωνώ στο να τηρείται ο αντικαπνιστικός νόμος, αλλά διαφωνώ στα μέρη που έχουν οριστεί. Εχω μπαρ, δεν έχω κουζίνα. Γιατί να μην μπορώ σε ένα μπαρ να απολαύσω το τσιγάρο ή το πούρο μου -πού θα το κάνω;», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Βασίλης Δροσόπουλος, ιδιοκτήτης του Servante.

«Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε το μέτρο, ο τζίρος είναι πεσμένος. Για μια μικρή επιχείρηση μπορεί να σημαίνει ακόμα και εξόντωση. Εγώ θέλω να μπορεί να αποφασίζει ο επιχειρηματίας για τον χώρο του. Είναι ένα εισπρακτικό μέτρο και είναι λάθος που δεν έχουμε μαζευτεί όλοι οι επαγγελματίες να διαμαρτυρηθούμε», καταλήγει.

Οι ΚΟΤΕΣ

Τη διοργάνωση διαμαρτυρίας προκρίνει και ο Νίκος Λούβρος, υπεύθυνος του Booze Cooperativa και γνωστός για τις φιλοκαπνιστικές θέσεις του από το 2009, όταν ίδρυσε το κόμμα ΚΟΤΕΣ (Καπνιστικές Ομάδες για την Τέχνη και την Εικαστική Συγκρότηση) με αφορμή τον τότε αντικαπνιστικό νόμο.

«Αμα φέρουν την αστυνομία, θα τη φέρω κι εγώ. Το μαγαζί είναι ταυτόχρονα και γραφεία του κόμματος, δεν μπορούν να παρέμβουν. Υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα του καπνιστή και του καθενός στη διασκέδαση. Πληρώνουμε τόσους φόρους οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων, ας έχουμε το δικαίωμα να αποφασίζουμε για το κάπνισμα. Δεν μπορεί ο κ. Μητσοτάκης να δηλώνει από τη μια υπέρ της επιχειρηματικότητας και από την άλλη να παίρνει αυτά τα μέτρα. Θα πέσει δραματικά ο τζίρος», μας λέει.

Ο Κωνσταντίνος μάς ακούει καπνίζοντας και παρεμβαίνει: «Πρέπει να οριστούν μαγαζιά καπνιζόντων και μη καπνιζόντων και να επιλέγει ο πολίτης. Είναι βασική αρχή της δημοκρατίας. Τα τηλεφωνήματα-ρουφιανιά δεν είναι σοβαρά πράγματα. Φανταστείτε άμα παίρνει μπόνους και η αστυνομία ή όποιος γράφει τις κλήσεις...».

Μπουζούκια χωρίς τσιγάρο;

κάπνισμα
Ούτε στα κέντρα διασκέδασης και τις πίστες επιτρέπεται πλέον το κάπνισμα. Οπως πληροφορηθήκαμε, δεν τοποθετούνται τασάκια και σε αρκετές επιχειρήσεις υπάρχει η εντολή προς τους σερβιτόρους να υπενθυμίζουν ευγενικά στους θαμώνες ότι το κάπνισμα απαγορεύεται. Ωστόσο σε ορισμένα νυχτερινά κέντρα υπάρχει ανοχή στο κάπνισμα, με ευθύνη των πελατών, παρότι τα πρόστιμα για τις μεγαλύτερες σε τετραγωνικά επιχειρήσεις ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ.

Ο Παναγιώτης είναι υπεύθυνος σε καφέ μπαρ στην Κυψέλη και μας έκανε έναν μίνι απολογισμό των πρώτων ημερών του μέτρου: «Ο κόσμος δεν έχει ενημερωθεί ακόμα επαρκώς. Σε ρωτάνε αν ισχύει, αν υπάρχουν πρόστιμα για τους ίδιους και για το μαγαζί, πολλοί ασχολούνται με το τηλέφωνο για τις καταγγελίες. Θεωρώ ότι είναι πιθανό να υπάρξουν καταγγελίες από τους «διπλανούς» και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, ειδικά εφόσον είναι ανώνυμες. Αυτό με φοβίζει, το «κάρφωμα», θα δημιουργήσει χάος. Σε κάποιους καπνιστές έχει επικρατήσει ένα είδος τρομοκρατίας και μειώνουν ακόμα και τις εξόδους τους. Πρέπει να υπάρξει αλληλεγγύη και συνεννόηση των επιχειρήσεων και μια κοινή γραμμή, όχι ο ένας να το επιτρέπει στη ζούλα ή να καρφώνει τον άλλο. Θα φέρει αδικίες και αθέμιτο ανταγωνισμό».

Το κάπνισμα απαγορεύεται στον εσωτερικό χώρο της επιχείρησης και στον εξωτερικό επιτρέπεται εφόσον είναι ανοιχτή η τζαμαρία που τον περικλείει. Ηδη ο ιδιοκτήτης σκέφτεται να προχωρήσει σε ανακαίνιση ώστε να χαρακτηρίζεται μεγαλύτερο τμήμα ως εξωτερικός χώρος και έχει επιστρατεύσει αρχιτέκτονες, μηχανικούς και δικηγόρους που μελετούν τον νέο νόμο.

Οι εργασίες θα προχωρήσουν αφού περάσει το πρώτο «αναγνωριστικό» διάστημα και σε ανάλογα μέτρα ή πατέντες προσανατολίζονται και άλλες γειτονικές επιχειρήσεις. «Ισως και να μη βγαίνω από το σπίτι. Καλύτερα να παίρνω έναν καφέ απ' έξω και να κάνω το τσιγάρο μου», μας είπε ηλικιωμένος, επί 50 χρόνια καπνιστής.

Ο νόμος αφορά και τα καζίνα, όπως και τα καταστήματα τυχερών παιγνίων: «Εμείς από την αρχή το τηρούμε. Βέβαια υπάρχουν υποκαταστήματα που το ρισκάρουν και δεν το τηρούν, παρανόμως. Πρέπει ο νόμος να επιβληθεί προς όλους, αλλιώς θα υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός. Η αλήθεια είναι ότι σίγουρα στον τζόγο θα έπρεπε να υπάρχουν χώροι για καπνιστές. Και το λέω εγώ που δεν καπνίζω. Δεν είχαμε απώλεια στην πελατεία γιατί ευτυχώς η πλειονότητα και περισσότερο οι αλλοδαποί-μετανάστες συμμορφώθηκαν. Και στα καζίνα το τηρούν από την πρώτη μέρα, ακόμα και στους VIP χώρους», δήλωσε στην «Εφ.Συν.» υπεύθυνος καταστήματος του ΟΠΑΠ.

Οι άκαπνοι

To Petite fleur στο Χαλάνδρι παραμένει άκαπνο από τη στιγμή που ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2004. Η Μαρία και ο Νίκος είναι απόλυτα κατά του καπνίσματος και γι' αυτό συχνάζουν εδώ. «Δεν μπορείς να επιβάλλεις στον άλλο κάτι που είναι επιβλαβές για την υγεία του. Για μένα πρέπει να επεκταθεί το μέτρο ακόμα και στις στάσεις των λεωφορείων. Θα έπαιρνα στη γραμμή για καταγγελία γιατί ο Ελληνας καπνιστής είναι απαίδευτος. Αν υπήρχε το δικαίωμα επιλογής, τα περισσότερα μαγαζιά θα συνέχιζαν να είναι καπνιζόντων και αν ήταν περιορισμένες αυτές οι άδειες, ίσως υπήρχε νέο είδος διαπλοκής. Γι' αυτό, καλύτερη η καθολική απαγόρευση. Οι νέοι δεν καπνίζουν τόσο, ίσως έχουμε ωριμάσει λίγο σαν κοινωνία, αλλά δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξη για την επιτυχή εφαρμογή του νόμου», ακούμε από τη Μαρία.

Ο Νίκος συμπληρώνει ότι κακώς στην Ελλάδα θεωρούμε φυσιολογική συνήθεια το κάπνισμα σε κλειστό χώρο καθώς στο όνομα της ελευθερίας καταπατούνται τα δικαιώματα των μη καπνιστών. «Ο νόμος με βρίσκει σύμφωνο και ως εργαζόμενο και ως πολίτη. Το να δουλεύεις με καπνό σε κλειστό χώρο είναι άρρωστο», δηλώνει ο Σταύρος, που δουλεύει ως μπαρίστα.

Σε κάποιες χώρες της Ε.Ε. υπάρχουν εξαιρέσεις για μπαρ και εστιατόρια, κάτι που αυτή τη στιγμή δεν προβλέπεται στην Ελλάδα. Η ελληνική κοινωνία δείχνει ίσως πιο έτοιμη να κόψει το τσιγάρο σε σχέση με πριν από 10 χρόνια, αλλά το ερώτημα εάν θα υπάρξει αλλαγή νοοτροπίας ή θα αρκεστούμε σε μια αυστηρή επιβολή μέτρων που νομοτελειακά θα ατονήσει, παραμένει.

Τα πρώτα πρόστιμα σε Λαμία και Νέα Σμύρνη

Τα πρώτα πρόστιμα μετά την έναρξη της εφαρμογής του νόμου έπεσαν στη Λαμία το μεσημέρι της Τετάρτης. Ο καπνιστής θα πληρώσει 100 ευρώ και ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης όπου σημειώθηκε η παράβαση θα πληρώσει πρόστιμο 500 ευρώ, καθώς είναι κάτω από 100 τ.μ.

Στην Αττική τα πρώτα πρόστιμα καταγράφηκαν το ίδιο βράδυ στη Νέα Σμύρνη, όπου ύστερα από έλεγχο από μικτό κλιμάκιο της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας μαζί με στελέχη της ΕΛ.ΑΣ. σε 10 επιχειρήσεις, διαπιστώθηκαν παραβάσεις σε 3, με τους καπνιστές να πληρώνουν από 100 ευρώ και τους επιχειρηματίες από 500.

Ο καταγγέλλων ...πληρώνει!

Οι καταγγελίες στη γραμμή 1142 δεν είναι δωρεάν, αλλά, όπως ενημερώνονται οι καλούντες, η χρέωση εξαρτάται από τον κατάλογο του τηλεπικοινωνιακού παρόχου τους.

Σύμφωνα με τους πιο πρόσφατους καταλόγους χρεώσεων, στη Vodafone η κλήση χρεώνεται με 0,37 ευρώ ανά λεπτό με χρέωση ανά δευτερόλεπτο, στη Wind με 0,32 ευρώ ανά λεπτό και στην Cosmote με 0,15 ευρώ το λεπτό. Τις τρεις πρώτες ημέρες λειτουργίας έγιναν 274 καταγγελίες, όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Υγείας.