λιβύη
© Getty Images/Ideal Images/David Ramos
Την έναρξη έρευνας για τα σκλαβοπάζαρα της Λιβύης ανακοίνωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης εθνικής ενότητας της χώρας, μετά το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του CNNi που αποκάλυψε περιπτώσεις δουλείας κοντά στη λιβυκή πρωτεύουσα.

Ο Άχμεντ Μέτιγκ εξέφρασε «τη δυσαρέσκειά του» σε ανακοίνωση μέσω Facebook μετά τη μετάδοση του ντοκιμαντέρ για την «επανεμφάνιση του δουλεμπορίου στα περίχωρα της Τρίπολης».

Ο Μέτιγκ δήλωσε πως «θα αναθέσει σε επιτροπή να ερευνήσει αυτές τις πληροφορίες του Τύπου προκειμένου οι υπεύθυνοι να συλληφθούν και να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη», σύμφωνα με το κείμενο της ανακοίνωσης.

Το ρεπορτάζ του CNNi, που δείχνει μετανάστες να πωλούνται σε «δημοπρασίες» στη Λιβύη, και αναμεταδόθηκε ευρέως, προκάλεσε σοκ και οδήγησε σε έντονες αντιδράσεις στην Αφρική και στον ΟΗΕ.

Σε μια σκηνή ενός βίντεο που έχει τραβηχτεί με κινητό τηλέφωνο και είναι κακής ποιότητας, διακρίνονται δύο νεαροί άνδρες. Ακούγεται η φωνή του «δημοπράτη» να λέει: «Δύο δυνατά αγόρια για αγροτικές εργασίες... 400... 700».

Η δημοσιογράφος εξήγησε ότι οι άνδρες πουλήθηκαν έναντι 1.200 δηναρίων Λιβύης (δηλαδή περίπου 400 δολάρια) ο καθένας.

Περίπου χίλιοι άνθρωποι διαδήλωσαν το Σάββατο, στο Παρίσι, καταγγέλλοντας την κατάσταση αυτή, μετέδωσε το γαλλικό πρακτορείο.

Σημειώνεται πως μετά την πτώση, το 2011, του καθεστώτος του Μουάμαρ Καντάφι, οι διακινητές, εκμεταλλευόμενοι το κενό ασφαλείας και την πλήρη ατιμωρησία στη Λιβύη, δελεάζουν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που επιζητούν μια καλύτερη ζωή υποσχόμενοι να τους περάσουν στην Ιταλία που βρίσκεται 300 χλμ. από τις λιβυκές ακτές.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, σχεδόν 156.000 μετανάστες και πρόσφυγες έφθασαν στην Ευρώπη διά θαλάσσης από την 1η Ιανουαρίου (έναντι σχεδόν 341.000 την ίδια περίοδο πέρυσι), από τους οποίους το 73% στην Ιταλία. Σχεδόν 3.000 έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθεια να διαπλεύσουν τη Μεσόγειο.

Άνθρωποι προς πώληση: Εκεί που ζωές μπαίνουν σε δημοπρασία για 400 δολάρια
Σπυριδούλα Σκούρα, CNN Greece 07:30 Τετάρτη, 15 Νοεμβρίου 2017

Τρίπολη, Λιβύη: «800», λέει ο δημοπράτης. «900... 1.000... 1.100... Πουλήθηκαν». Για 1.200 λιβυκά δηνάρια, που ισοδυναμεί με 800 δολάρια.

Δεν είναι ένα μεταχειρισμένο αντικείμενο, δεν είναι ένα κομμάτι γης ή κάποιο έπιπλο. Δεν είναι καν «εμπόρευμα», αλλά δύο ανθρώπινα πλάσματα.

Ένας από τους άνδρες, αγνώστων στοιχείων, που φαίνονται ότι πουλήθηκαν στο βίντεο που καταγράφηκε από κινητό τηλέφωνο, το οποίο περιήλθε στην κατοχή του CNNi, είναι Νιγηριανός. Φαίνεται να είναι στην ηλικία των 20 και φοράει ένα ξεθωριασμένο πουκάμισο και φόρμα.

Βγήκε προς πώληση, ως μέρος μιας ομάδας «δυνατών αγοριών για αγροτικές εργασίες», σύμφωνα με τον δημοπράτη, ο οποίος παραμένει εκτός κάμερας. Μόνο το χέρι του -το οποίο στηρίζει πάνω στον ώμο του αγοριού- μπορεί να δει κανείς στο σύντομο κλιπ.

Αφού είδε το υλικό από αυτό το σκλαβπάζαρο, το CNNi εργάστηκε για να επιβεβαιώσει την γνησιότητά του και ταξίδεψε στη Λιβύη για περαιτέρω διερεύνηση.

Μεταφέροντας κρυφές κάμερες σε μια ιδιοκτησία έξω από την πρωτεύουσα, Τρίπολη, τον περασμένο μήνα, οι δημοσιογράφοι έγιναν μάρτυρες καμιάς δωδεκαριάς ανθρώπων οι οποίοι «βγαίνουν στο σφυρί», μέσα σε διάστημα 6-7 λεπτών.

«Χρειάζεται κανείς κάποιον να σκάβει; Αυτός είναι καλός σε αυτό, ένας μεγαλόσωμος, δυνατός άντρας, θα σκάψει», λέει ο πωλητής, καμουφλαρισμένος. «Τι μου προσφέρετε; Τι μου προσφέρετε»

Αγοραστές σηκώνουν τα χέρια καθώς η τιμή ανεβαίνει «500, 550, 600, 650...». Μέσα σε λίγα λεπτά, έχει τελειώσει και οι άντρες, παραδομένοι στην μοίρα τους, παραδίδονται στους καινούριους «αφέντες» τους.

Μετά τη ...δημοπρασία, οι δημοσιογράφοι του CNNi γνώρισαν δύο από τους άντρες που πουλήθηκαν. Ήταν τόσο τραυματική η εμπειρία από αυτό που είχαν περάσει, ώστε δεν μπορούσαν να μιλήσουν και ήταν τόσο φοβισμένοι και καχύποπτοι με όποιον συναντούσαν.

Καταπολέμηση των λαθρεμπόρων

Κάθε χρόνο, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συρρέουν στη Λιβύη, διασχίζοντας τα σύνορά της. Είναι πρόσφυγες που φεύγουν για να γλιτώσουν από μάχες ή οικονομικοί μετανάστες σε αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών στην Ευρώπη.

Οι περισσότεροι έχουν πουλήσει τα πάντα για να πληρώσουν το ταξίδι μέσω της Λιβύης προς τις ακτές, που αποτελούν την πύλη προς της Μεσόγειο.

Αλλά η πρόσφατη καταστολή από την λιβυκή ακτοφυλακή, έχει ως αποτέλεσμα λιγότερες βάρκες να καταφέρνουν να βγουν στη θάλασσα, αφήνοντας στα χέρια των λαθρεμπόρων ένα απόθεμα επίδοξων ταξιδευτών.

Έτσι οι λαθρέμποροι γίνονται αφεντικά και οι πρόσφυγες και μετανάστες γίνονται σκλάβοι.

Ο Naser Hazam, πρώτος υπολοχαγός του κυβερνητικού οργανισμού για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης στην Τρίπολη, είπε στο CNNi ότι παρόλο που δεν υπήρξε μάρτυρας σκλαβοπάζαρων, αναγνωρίζει ότι οργανωμένες συμμορίες λειτουργούν, κάνοντας εμπόριο ανθρώπων στη χώρα.

«Γεμίζουν μια βάρκα με 100 ανθρώπους, οι οποίοι μπορεί και να τα καταφέρουν, μπορεί και όχι», λέει ο Hazam. «Ο λαθρέμπορος δεν νοιάζεται, εφόσον παίρνει τα χρήματα και ο μετανάστης μπορεί να φτάσει στην Ευρώπη ή να πεθάνει στη θάλασσα».

«Η κατάσταση είναι τρομερή», δήλωσε ο Mohammed Abdiker, διευθυντής επιχειρήσεων και έκτακτης ανάγκης του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, επιστρέφοντας από την Τρίπολη τον Απρίλιο. «Ορισμένες αναφορές είναι πραγματικά τρομακτικές και οι τελευταίες αναφορές «αγοραπωλησίας σκλάβων» για μετανάστες μπορούν να προστεθούν σε έναν μακρύ κατάλογο θυμάτων».

Οι δημοπρασίες συμβαίνουν σε μια φαινομενικά φυσιολογική πόλη της Λιβύης, γεμάτη ανθρώπους που ζουν κανονικές ζωές. Τα παιδιά παίζουν στους δρόμους, οι άνθρωποι πηγαίνουν στις δουλειές τους, μιλούν με φίλους και μαγειρεύουν βραδινό για τις οικογένειές τους.

Αλλά παρακολουθώντας τα σκλαβοπάζαρα, είναι σαν να γυρνάμε πίσω στο χρόνο. Το μόνο που έλειπε ήταν τα δεσμά γύρω από τους καρπούς και τους αστραγάλους των μεταναστών.

Ο Anes Alazabi είναι επικεφαλής ενός κέντρου κράτησης στην Τρίπολη για μετανάστες των οποίων επίκειται η απέλασή τους. Λέει ότι έχει ακούσει «πολλές ιστορίες» για την κακοποίηση που γίνεται από τους λαθρέμπορους.

«Υποφέρω από αυτές. Αυτά που έχω δει εδώ καθημερινά, πιστέψτε με, με κάνουν να πονάω για εκείνους», λέει. «Κάθε μέρα μπορώ να ακούσω μια καινούρια ιστορία από τους ανθρώπους. Πρέπει να τους ακούσεις όλους. Είναι δικαίωμά τους να μεταφέρουν τη φωνή τους».

Ένας από τους κρατούμενους μετανάστες, ένας νεαρός με το όνομα Victory, λέει ότι πουλήθηκε σε σκλαβοπάζαρο. Κουρασμένος από την αχαλίνωτη διαφθορά στη Νιγηρία του Έντο, ο 21χρονος έφυγε από το σπίτι του και ξόδεψε έναν χρόνο και τέσσερις μήνες -και όλα όσα είχε αποταμιεύσει- προσπαθώντας να φτάσει στην Ευρώπη.

Τα κατάφερε μέχρι τη Λιβύη, όπου όπως λέει εκείνος και άλλοι μετανάστες κρατούνταν σε άθλιες συνθήκες, στερούνταν τροφής, και έπεφταν θύματα κακοποίησης και κακομεταχείρισης από αυτούς που τους κρατούσαν αιχμάλωτους.

«Αν κοιτάξεις τους περισσότερους ανθρώπους εδώ, εάν ελέγξεις τα σώματά τους, βλέπεις τα σημάδια. Είναι ξυλοδαρμένοι, ακρωτηριασμένοι».

Όταν τελείωσαν τα χρήματά του, ο Victory πουλήθηκε ως εργάτης από τους λαθρέμπορους, οι οποίοι του είπαν ότι το κέρδος που έβγαλαν από τη συναλλαγή, θα προσμετρούνταν για να μειώσει το χρέος του. Αλλά μετά από εβδομάδες που αναγκαζόταν να δουλεύει, του είπαν ότι τα λεφτά για τα οποία είχε αγοραστεί, δεν ήταν αρκετά. Επεστράφη στους λαθρεμπόρους του, μονάχα για να ξαναπουληθεί αρκετές φορές ακόμα.

Οι λαθρέμποροι απαιτούσαν χρήματα και από την οικογένειά του, προτού τελικά τον απελευθερώσουν.

«Ξόδεψα πάνω από ένα εκατομμύριο (νιγηριανή ναύρα, ή 2.780 δολάρια)», λέει στο CNNi από το κέντρο κράτησης, όπου περιμένει να τον στείλουν πίσω στη Νιγηρία. «Ακόμα και η μητέρα μου πήγε σε μερικά χωριά και δανείστηκε χρήματα από διάφορους δανειστές, προκειμένου να με σώσει».

Καθώς η διαδρομή μέσα από την βόρεια Αφρική γίνεται ασφυκτικά γεμάτη, πολλοί μετανάστες έχουν παραιτηθεί από τα όνειρά τους να φτάσουν κάποτε σε ευρωπαϊκές ακτές. Φέτος, περισσότεροι από 8.800 άνθρωποι επέλεξαν να επιστρέψουν οικειοθελώς στις πτήσεις επαναπατρισμού που διοργάνωσε ο ΔΟΜ.

Καθώς πολλοί από τους φίλους του από τη Νιγηρία τα κατάφεραν να φτάσουν στην Ευρώπη, ο Victory αρνείται να επιστρέψει σπίτι με άδεια χέρια.

«Δεν μπορούσα να τα καταφέρω, αλλά ευχαριστώ τον Θεό για τη ζωή εκείνων που το κάνουν», λέει. «Δεν είμαι χαρούμενος», προσθέτει. «Γυρίζω πίσω και ξεκινάω από το μηδέν. Είναι πολύ επώδυνο. Πάρα πολύ».

Πηγή: People for sale - Where lives are auctioned for $400 By Nima Elbagir, Raja Razek, Alex Platt and Bryony Jones