Εικόνα
πηγή: Γαλλικό Υπουργείο Εσωτερικών
Όταν άκουσα για την συντριβή της πτήσης GWI9525 της εταιρίας Germanwings στις γαλλικές Άλπεις το πρωί της 24ης Μαρτίου, ήμουν σοκαρισμένος, αλλά για να είμαι ειλικρινής, όχι πολύ σοκαρισμένος. Δεν είναι ότι περίμενα ότι θα συμβεί, αλλά είναι το πέμπτο αντίστοιχο περιστατικό τον τελευταίο χρόνο. Αν αυτή η συχνότητα διατηρηθεί, οι ως τώρα πολύ μικρές στατιστικά πιθανότητες να βρει κάποιος το τέλος του πετώντας με μια εμπορική πτήση, θα πρέπει να αναθεωρηθούν.

Σε όσα άμεσα επακολούθησαν της συντριβής, εγώ όπως και πολλοί άλλοι σε όλο τον κόσμο περίμενα υπομονετικά τις λεπτομέρειες. Τι θα μπορούσε να προκαλέσει ένα σύγχρονο, αν και λίγο γηρασμένο, πρώτης γενιάς Airbus A320 να πέσει ξαφνικά από τον ουρανό και να συγκρουστεί στην πλαγιά ενός βουνού; Είχα κάποιες θεωρίες, μια εκ των οποίων ήταν και οι παραλυτικές συνέπειες ενός πιθανού "EMP" (ηλεκτρομαγνητικού παλμού) προερχόμενου από την έκρηξη στην ατμόσφαιρα ενός εισερχόμενου διαστημικού βράχου. Η σοκαριστική αύξηση στις θεάσεις μετεωριτών τα τελευταία 10 χρόνια καθιστά εύλογο το ενδεχόμενο, και αυτό ίσως να ήταν και αιτία της συντριβής της πτήσης AF447 στον Νότιο Ατλαντικό ωκεανό το 2009.

Εικόνα
Η αναφορές που λαμβάνει η American Meteor Society δείχνουν δραματική αύξηση στις πτώσεις μετεωριτών τα τελευταία χρόνια.
Όταν αντιμετωπίζουμε αεροπορικά δυστυχήματα, οι πιο σημαντικές πληροφορίες, ακόμα πιο σημαντικές και από τις φωνητικές ηχογραφήσεις στο πιλοτήριο, βρίσκονται στο FDR (Flight Data Recorder- Καταγραφέας Δεδομένων Πτήσης) ή ADR (Accident Data Recorder- Καταγραφέας Δεδομένων Ατυχήματος). To FDR καταγράφει τις εντολές που στέλνονται σε όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα ενός αεροσκάφους, συμπεριλαμβανομένου του αυτόματου πιλότου και του συστήματος ασφαλείας εισόδου στο πιλοτήριο.

Οποιαδήποτε πληροφορία που προέρχεται από τις συζητήσεις μεταξύ του πιλότου και του συγκυβερνήτη στο πιλοτήριο θα έπρεπε να επιβεβαιώνεται και να διασταυρώνεται με τα αδιάψευστα δεδομένα του FDR. Η ανάλυση των δεδομένων χρειάζεται φυσικά μέρες ή εβδομάδες, γι' αυτό και προκάλεσε έκπληξη το γεγονός πως μέσα σε 24 ώρες από την συντριβή, η εφημερίδα New York Times επικαλέστηκε μη επονομαζόμενο "ανώτερο Γάλλο στρατιωτικό αξιωματούχο" να λέει πως ο ένας από τους πιλότους είχε κλειδωθεί έξω από το πιλοτήριο από τον άλλο και αυτό προκάλεσε την πτώση. Οι ΝΥ Times παραθέτουν τις δηλώσεις του στρατιωτικού αξιωματούχου:
"Ο ένας απ' έξω χτυπά ελαφρά την πόρτα, και δεν παίρνει απάντηση", λέει ο ερευνητής. "Και τότε χτυπά την πόρτα πιο δυνατά, και πάλι δίχως απάντηση. Δεν υπήρξε ποτέ μια απάντηση. Μπορεί κανείς να ακούσει ότι προσπαθεί να σπάσει την πόρτα [...] το μόνο σίγουρο είναι πως ως το τέλος της πτήσης, ο άλλος πιλότος είναι μόνος και δεν ανοίγει την πόρτα."
Εικόνα
Η απότομη δημοσιότητα που έλαβε αυτή η πληροφορία φαίνεται πως υπονόμευσε την επίσημη διερεύνηση που διενεργείται από το Γαλλικό "Γραφείο Ερευνών και Ανάλυσης για την Ασφάλεια της Πολιτικής Αεροπορίας" (ΒΕΑ) ένα πολιτικό, όχι στρατιωτικό, θεσμό της Γαλλικής κυβέρνησης υπεύθυνο για την έρευνα αεροπορικών ατυχημάτων, και εγκαθίδρυσε μια αφήγηση που έχει γίνει η επίσημη αλήθεια ως προς το τι έγινε στο αεροπλάνο- συνετρίβη εσκεμμένα από τον συγκυβερνήτη Αντρέα Λούμπιτζ.

Καθώς η εφημερίδα ΝΥ Times όδευε για εκτύπωση την Τετάρτη, ο επικεφαλής του BEA έδινε συνέντευξη τύπου όντας δικαιολογημένα προσεχτικός. Ο Ρεμί Ζουτί, επικεφαλής του ΒΕΑ, είπε στους δημοσιογράφους πως ενώ το CVR (καταγραφέας ήχου) περιείχε ήχους και φωνές, δεν παρείχε ούτε την "ελάχιστη εξήγηση" για το πως συνετρίβη το αεροσκάφος, και πως θα περνούσαν μέρες ή εβδομάδες ώστε να τις αποκρυπτογραφήσουν. "Έχουμε μπροστά μας το έργο της κατανόησης των φωνών, των ήχων, των συναγερμών, και της απόδοσης των διάφορων φωνών" δήλωσε.

Παρόλα αυτά, μια μέρα μετά τα πρώιμα συμπεράσματα του στρατιωτικού αξιωματούχου που αποκάλυψε η ΝΥ Times, και τα προσεχτικά σχόλια του διευθύνοντα του ΒΕΑ, ο εισαγγελέας Μπράις Ρόμπιν συμφώνησε με τα συμπεράσματα του αξιωματικού του στρατού και αποφάσισε να ξεκινήσει εισαγγελική εγκληματική διερεύνηση λέγοντας "η πρόθεση ήταν η καταστροφή του αεροπλάνου". Αυτή είναι μια ενοχλητικά επιπόλαια προσέγγιση για έναν εισαγγελέα και μας κάνει να απορούμε αν κάποιος βιαζόταν να κατοχυρώσει μια αφήγηση που θα γινόταν η επίσημη εκδοχή της ιστορίας, αντί να περιμένει τα αποτελέσματα μιας ενδελεχούς διερεύνησης. Και πράγματι, η πράξη της κήρυξης της συντριβής ως εγκληματικής έρευνας σημαίνει πως πλέον την έρευνα δεν θα την διενεργήσει κατά κύριο λόγο ο οργανισμός ΒΕΑ.

Το αν θα μπορέσει ποτέ να γίνει πλήρης έρευνα από τον οποιονδήποτε, τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση με όλες τις αντικρουόμενες ιστορίες σχετικά με το υπέρ-πολύτιμο δεύτερο "μαύρο κουτί" ή αλλιώς Flight Data Recorder (FDR). Στο ίδιο άρθρο όπου δημοσίευσε τα σχόλια του Γάλλου αξιωματικού του στρατού με το οποίο καθιέρωσε την αφήγηση του "αυτόχειρα συγκυβερνήτη", η New York Times ισχυρίζεται πως το δεύτερο μαύρο κουτί που περιέχει το FDR είχε βρεθεί αλλά η κάρτα μνήμης που περιείχε τις πληροφορίες έλλειπε. Πιο πρόσφατα, επίσημες πηγές στην Ευρώπη έχουν δηλώσει πως το ίδιο το κουτί του FDR "ίσως και να μην βρεθεί ποτέ". Πρέπει να δηλώσω πως αυτό ακούγεται κάπως υπέρμετρα βολικό για τα γούστα μου.

Εικόνα
© © Maxppp /LandovΤο μέρος της συντριβής. Το αεροσκάφος σχεδόν αποσυντέθηκε.
Μετά την αρχική δημοσιοποίηση των πρώτων πληροφοριών από το CVR (καταγραφέα ήχου) σχετικά με "φωνές" και το "κλείδωμα" εκτός πιλοτηρίου, έχουν προστεθεί κάποιες λεπτομέρειες και η υπόλοιπη ιστορία συμπληρώθηκε από τα ΜΜΕ, με μερικές αυθεντίες να φτάνουν στο σημείο να "φαντάζονται" ακόμα και το τι σκεφτόταν ο πιλότος. Για παράδειγμα, ο Γκόρντον Ρέινερ, αρχισυντάκτης της εφημερίδας UK Telegraph συλλογίστηκε:
Κάτι άλλαξε καθώς ο κυβερνήτης Σοντερχέιμερ άρχισε να ενημερώνει τον Λούμπιτζ για το πρόγραμμα προσγείωσης. Ο Λούμπιτζ, 27, έγινε "απότομος" στις απαντήσεις του, αλλά μοιραία, ο κυβερνήτης Σοντερχέιμερ δεν σκέφτηκε πως έτρεχε κάτι.
Εν μέσω αυτής της ενδοσκόπησης, πενιχρή δημοσιογραφική κάλυψη δόθηκε σε αυτόπτες μάρτυρες που άκουσαν μια έκρηξη και είδαν καπνό να βγαίνει από το αεροπλάνο λίγο πριν συντριβεί. Ένας πιλότος της Γαλλικής πολεμικής αεροπορίας με βάση το Orange, 30 λεπτά μακρυά από το σημείο της συντριβής, είπε πως η Γαλλική πολεμική αεροπορία είχε λάβει έναν αριθμό από καταθέσεις μαρτύρων που επιβεβαίωναν το γεγονός. Επίσης επιβεβαίωσε πως συντρίμμια βρέθηκαν και άνωθεν του σημείου πρόσκρουσης - πράγμα που όπως είπε επιβεβαίωνε το γεγονός ότι μέρος της ατράκτου "είχε αποκολληθεί από το αεροσκάφος πριν την συντριβή".

Αλλά οι φήμες από τα κυρίαρχα ΜΜΕ έχουν ήδη λάβει πλήρη έκταση, και μέσα σε τέσσερις μέρες, ο συγκυβερνήτης Αντρέας Λούμπιτζ από ενθουσιώδης, εξωστρεφής νέος πιλότος χωρίς σημάδια κατάθλιψης και με όνειρα να γίνει κυβερνήτης καριέρας, έγινε ένας μαινόμενος καταθλιπτικός ναρκισσιστής με προβλήματα όρασης και τάσεις αυτοχειρίας, και οι "αποδείξεις" βρέθηκαν μετά από έρευνες στο σπίτι του.

Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που υποστηρίζει το σενάριο του "αυτόχειρα συγκυβερνήτη" προκύπτει από τις υποτιθέμενες ηχογραφήσεις του CVR όπου, όπως μας λένε, ακούγεται η "ανάσα" του Λούμπιτζ. Αυτός ο ισχυρισμός έχει αμέσως τεθεί υπό αμφισβήτηση από τον Ζεράρ Αρνού, έναν κυβερνήτη της Air France με 18χρονη εμπειρία και εκπρόσωπο τύπου της εθνικής επιτροπής επίβλεψης αεροπορικής ασφάλειας, ο οποίος εμφανίστηκε το "Le Grande Journal" δύο ημέρες μετά από την συντριβή. Ο Αρνού δήλωσε πως υπάρχουν τρία σφάλματα στην επίσημη εκδοχή της ιστορίας:
  1. Δεν είναι δυνατό να ακουστεί η ανάσα ενός πιλότου στις εγγραφές του CVR. Ο Αρνού δηλώνει πως το πιλοτήριο της 1ης γενιάς των Airbus 320 είναι πολύ θορυβώδες, σε βαθμό που οι πιλότοι αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν την μικροφωνική για να μιλήσουν ο ένας στον άλλο. Το να έχει καταγράψει το CVR την ανάσα του Λούμπιτζ με τόσο θόρυβο περιβάλλοντος δεν είναι δυνατό σύμφωνα με τον Αρνού.
  2. Η επίσημη εκδοχή έχει πως οι ερευνητές άκουσαν το "μπιπ" από το κουμπί που ο Λούμπιτζ χρησιμοποίησε για να φέρει το αεροσκάφος σε κάθοδο. Ο Αρνού δηλώνει κατηγορηματικά πως το συγκεκριμένο κουμπί δεν κάνει κανένα ήχο.
  3. Ο Αρνού επίσης αναρωτιέται γιατί δεν έγινε καμία αναφορά από τους ερευνητές στον δυνατό και τραχύ ήχο που παράγεται από την κονσόλα της πόρτας του πιλοτηρίου όταν κάποιος πληκτρολογεί τον κωδικό έκτακτης ανάγκης για να ανοίξει την πόρτα. Ο Αρνού αναγνωρίζει πως ο κωδικός έκτακτης ανάγκης μπορεί να παρακαμφθεί χειροκίνητα από κάποιον που βρίσκεται εντός του πιλοτηρίου πιέζοντας το κουμπί κλειδώματος, αλλά αυτό δεν θα είχε σταματήσει τον ήχο απ' την στιγμή που ο κωδικός είχε πληκτρολογηθεί απ' έξω. Αυτό θα ήταν η ασφαλέστερη απόδειξη ότι ένας από τους πιλότους είχε κλειδωθεί εκτός. Παρόλα αυτά κάτι τέτοιο δεν αναφέρεται πουθενά. Αντίθετα, καλούμαστε να δεχτούμε τα λεγόμενα όσον είχαν επιλεκτική πρόσβαση στον καταγραφέα ήχου CVR, ότι κάποιος "χτύπαγε την πόρτα" και φώναζε "άνοιξε την καταραμένη πόρτα". Και αυτά μέσα στον θόρυβο που έχει το περιβάλλον του πιλοτηρίου. Πρέπει να έχουν εξαιρετική ακοή.

Έχει επίσης ενδιαφέρον να ακούσουμε την αντίδραση στα σχόλια του Αρνού από ένα άλλο μέλος του πάνελ της εκπομπής. Λέει "Γιατί ο εισαγγελέας να διαδίδει ψευδείς πληροφορίες; Κρύβουν άραγε κάτι;". Η απάντηση από τους άλλους είναι πως πρέπει να είναι απλά "κακά πληροφορημένος"...

Ο τρόπος που έγινε ο χειρισμός της "διερεύνησης" φέρει ομοιότητες με την περίπτωση της πτήσης 990 των Αιγυπτιακών αερογραμμών Egypt Air. Μια συντριβή που κατά πάσα πιθανότητα ήταν αποτέλεσμα μια καιρικής ανωμαλίας που απεδείχθη μεγαλύτερη απ' όση μπορούσαν να αντέξουν οι μηχανικές αντοχές του αεροσκάφους, αλλά από την οπτική της εταιρίας Boeing, ένας "αυτοκτονικός πιλότος" αποτελεί μια πολύ πιο συμφέρουσα οικονομικά εξήγηση, και έτσι προχώρησαν σε μια εγκληματικού τύπου διερεύνηση, παρά την πικρία των Αιγυπτιακών αρχών.

Η καρδιά μου βρίσκεται με όλες τις οικογένειες των θυμάτων αυτής της συντριβής, αλλά νιώθω ιδιαίτερη συμπάθεια για την οικογένεια του Αντρέα Λούμπιτζ. Όχι μόνο έχασαν ένα γιο και αδερφό, αλλά οι αναμνήσεις τους από αυτόν θα έχουν για πάντα κηλιδωθεί από την δολοφονία χαρακτήρα που υφίσταται από να κυρίαρχα ΜΜΕ, που πάντα προτιμούν μια δραματική ιστορία τύπου Χόλιγουντ αντί για μια νηφάλια και ειλικρινή διερεύνηση.