Επανέρχεται στο φως μια μελανή σελίδα της σύγχρονης αμερικανικής Ιστορίας: πώς η CIA χρηματοδοτούσε έρευνες για τον έλεγχο της σκέψης και τη μετάλλαξη της συμπεριφοράς των ανθρώπων, μέσω της χορήγησης παραισθησιογόνων ουσιών, κυρίως LSD
CIA LSD
© CreativeProtagon/Wikipedia/ShutterstockΟ Σίντνεϊ Γκότλιμπ, επικεφαλής του προγράμματος MKUltra της CIA (δεξιά), στο οποίο συμμετείχε ως πειραματόζωο και ο ποιητής Αλεν Γκίνσμπεργκ (αριστερά)
Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και η κατεστραμμένη Ευρώπη είναι χωρισμένη σε δύο στρατόπεδα. Η Σοβιετική Ένωση, έχοντας ήδη καταστεί πυρηνική δύναμη νωρίτερα από όσο εκτιμούσαν οι αντίπαλοί της, προκαλεί τον τρόμο. Η Αμερική εξακολουθεί να ζει με τον φόβο μιας επικείμενης επίθεσης με πυρηνικά όπλα ενώ στο εσωτερικό της χώρας μαίνεται το κυνήγι μαγισσών από τους υποστηρικτές του μακαρθισμού.

Ο Ψυχρός Πόλεμος έχει αρχίσει ήδη να καθορίζει τη νέα τάξη πραγμάτων και τα επιτελικά στελέχη της CIA, πεπεισμένα ότι οι σοβιετικοί επιστήμονες αναζητούν τρόπους για να ελέγξουν τον νου και την συνείδηση των ανθρώπων, ώστε να τους καταστήσουν υποχείρια τους, αποφασίζουν να προλάβουν τους θανάσιμους εχθρούς τους, αναθέτοντας σε έναν λαμπρό χημικό ονόματι Σίντνεϊ Γκότλιμπ να διαπιστώσει κατά πόσο είναι εφικτός ο έλεγχος της σκέψης και η μετάλλαξη της συμπεριφοράς των ανθρώπων, μέσω της χορήγησης παραισθησιογόνων ουσιών, κυρίως LSD.

Ο Γκότλιμπ, πνεύμα ανήσυχο από τη φύση του (που ακολουθώντας τις παρορμήσεις του απαρνήθηκε τον ιουδαϊσμό, τη θρησκεία της οικογένειάς του, για να δοκιμάσει άλλους δρόμους, από τον αγνωστικισμό έως τον βουδισμό) δέχτηκε αμέσως την πρόκληση.

Τέθηκε επικεφαλής ενός μυστικού προγράμματος στο πλαίσιο του οποίου χρησιμοποίησε ως πειραματόζωα πλήθος ανθρώπων, κάποιοι από τους οποίους πέθαναν ενώ άλλοι παραφρόνησαν. Είχε πειστεί, ωστόσο, πως ήταν αυτός ο μοναδικός τρόπος, παρά το βαρύτατο τίμημα, με τον οποίο θα μπορούσε να συμβάλει και εκείνος στην προάσπιση της ασφάλειας και της ελευθερίας της Αμερικής αλλά και ολόκληρης της Δύσης.

Σίντνεϊ Γκότλιμπ
Ο χημικός και επικεφαλής του μυστικού προγράμματος της CIA, Σίντνεϊ Γκότλιμπ
Απολαμβάνοντας απόλυτη ελευθερία κινήσεων επέλεξε να δαπανήσει 240.000 δολάρια για να αποκτήσει όλα τα διαθέσιμα ανά τον κόσμο αποθέματα μιας νέας ναρκωτικής ουσίας ονόματι LSD. Ο Γκότλιμπ πίστευε πως το LSD θα μπορούσε να αποτελέσει το κλειδί για τον έλεγχο της σκέψης και τη μετάλλαξη της προσωπικότητας. Εσπευσε, οπότε, να τη στερήσει από τους Σοβιετικούς - αναφέρει η Corriere della Sera - αλλά και από την Κίνα του Μάο, η οποία, παρότι απομονωμένη, είχε ήδη αρχίσει να ανησυχεί τους Αμερικανούς.

Με το LSD ξεκίνησε να πειραματίζεται αρχικά εκτός των ΗΠΑ, σε ελεγχόμενα από τους Αμερικανούς κέντρα κράτησης στη Γερμανία, την Ιαπωνία και τις Φιλιππίνες. Οχι μόνον γιατί ήταν προτιμότερο τα εν λόγω πειράματα να διεξάγονται εκτός της αμερικανικής επικράτειας αλλά και για να αξιοποιήσει τις γνώσεις ιαπώνων αλλά και ναζιστών γιατρών και χημικών οι οποίοι είχαν ήδη προβεί σε ανάλογα πειράματα εντός των στρατοπέδων συγκέντρωσης που είχαν στήσει στα εδάφη τους κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Τα πρώτα πειραματόζωα και, συγχρόνως, θύματά του, ήταν κρατούμενοι δίχως κανένα δικαίωμα, απολύτως απροστάτευτοι, πρώην κατάσκοποι, ψυχοπαθείς και δολοφόνοι, οι οποίοι βασανίστηκαν και στη συνέχεια δοκίμασαν πρώτοι το LSD ώστε να διαπιστώσουν οι Αμερικανοί έως ποιο σημείο μπορεί να αντισταθεί ο ανθρώπινος νους. Στη συνέχεια, όμως, ο Γκότλιμπ μετέφερε τις δραστηριότητές του πίσω στην πατρίδα του, πραγματοποιώντας ανενόχλητος τα παράνομα πειράματά του σε σωφρονιστικά κέντρα, ψυχιατρεία, νοσοκομεία αλλά και πανεπιστήμια.

Η εν λόγω ιστορία δεν είναι άγνωστη, παρότι τα περισσότερα από αρχεία του άκρως αμφιλεγόμενου προγράμματος ονόματι Project MKUltra καταστράφηκαν μετά την αποχώρηση του Γκότλιμπ από τη CIA. Η υπόθεση άρχισε να αποκαλύπτεται στην κοινή γνώμη στα μέσα της δεκαετίας του 1970, κατά τη διάρκεια ερευνών του αμερικανικού Κογκρέσου για τις παράνομες δραστηριότητες των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Με τα χρόνια ξεχάστηκε αλλά επανέρχεται σήμερα στο φως χάρη στο «Poisoner in Chief» (Επικεφαλής Δηλητηριάσεων), ένα βιβλίο στο οποίο ο 68χρονος συγγραφέας και δημοσιογράφος Στίβεν Κένζερ ξαναγράφει αυτήν την μελανή σελίδα της σύγχρονης αμερικανικής ιστορίας.

Ή ειρωνεία, ωστόσο, είναι ότι η ναρκωτική ουσία που αποτέλεσε τη βάση του εν λόγω προγράμματος της CIA με στόχο τον απόλυτο έλεγχο του νου και της συνείδησης ανθρώπων, αποτέλεσε ένα από τα βασικά συστατικά της «γενιάς των Beat» και της αντικουλτούρας των χίπις, τελική προσδοκία των οποίων ήταν η απόλυτη ελευθερία.
Πέταγμα στη Φωλιά του Κούκου
O Κεν Κέισι, συγγραφέας του « Πέταγμα στη Φωλιά του Κούκου » που έγινε και η θρυλική ταινία με πρωταγωνιστή τον Τζακ Νίκολσον (εδώ), συμμετείχε ως πειραματόζωο σε πολλές κλινικές μελέτες που διεξήχθησαν στο πλαίσιο του προγράμματος MKUltra της CIA
Αρκεί να σημειωθεί ότι ο Κεν Κέισι, συγγραφέας του συγκλονιστικού «Πέταγμα στη Φωλιά του Κούκου», συμμετείχε, ως πειραματόζωο, σε πολλές κλινικές μελέτες που διεξήχθησαν στο πλαίσιο του προγράμματος MKUltra της CIA. Αλλά και ο Ρόμπερτ Χάντερ, o ποιητής των Grateful Dead, και ο Αλεν Γκίνσμπεργκ, το «Ουρλιαχτό» της Beat Generation, ήρθαν, εμμέσως, σε επαφή με το ναρκωτικό υπό την επήρεια του οποίου έγραψαν πολλά από τα ποιήματά τους, χάρη στα παράνομα πειράματα της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της πατρίδας τους.

Γνωρίζοντας πώς μπορεί να καταστρέψει ένα μυαλό αλλά όχι να δημιουργήσει ένα καινούργιο, ο Γκότλιμπ - ο οποίος για τη CIA επέβλεπε τη σύνθεση θανατηφόρων δηλητηρίων με στόχο τη θανάτωση του Φιντέλ Κάστρο, μεταξύ άλλων, του κογκολέζου ηγέτη Πατρίς Λουμούμπα και του ιρακινού στρατηγού Αμπντούλ Καρίμ Κασίμ - εγκατέλειψε τελικά την υπηρεσία του το 1972, όταν αποχώρησαν και οι άνθρωποι που τον είχαν προσλάβει, χαρακτηρίζοντας τη δουλειά του αναποτελεσματική.

Αποσύρθηκε σε μια οικολογική καλύβα στην ύπαιθρο της Βιρτζίνια ενώ κάποια στιγμή μετέβη, μαζί με τη σύζυγό του, στην Ινδία όπου διεύθυνε ένα λεπροκομείο. Πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του φροντίζοντας τους ετοιμοθάνατους ενός ασύλου ανιάτων.