ανθρώπινες σχέσεις
Η εποχή της πανδημίας είναι η εποχή των «Μη»: Μην πας στη δουλειά, μη δεις τους φίλους σου, μην επισκεφθείς στον οίκο ευγηρίας τη γιαγιά σου, μην κρατήσεις το χέρι της γυναίκας σου που γεννάει, μην αγκαλιαστείς, μην προσευχηθείς συλλογικά.

Από τις πολλές δυσκολίες της καθημερινότητας της πανδημίας, αυτή αποδεχόμαστε δυσκολότερα. Σε μία περίοδο που το μόνο που θέλουμε είναι να είμαστε κοντά στους δικούς μας, η εγγύτητα είναι το μόνο που δεν μπορούμε να απολαύσουμε. Ποτέ μέχρι σήμερα η απόσταση των δύο μέτρων δεν φάνταζε μεγαλύτερη, αναφέρει σε δημοσίευμά της η αμερικανική εφημερίδα Washington Post. Οι ψυχολόγοι ανησυχούν για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της νέας, κοινωνικώς αποστασιοποιημένης πραγματικότητας. Εκατοντάδες έρευνες, άλλωστε, απέδειξαν ότι η μοναξιά και η απομόνωση συνδέονται με την υπέρταση, τη χρόνια φλεγμονή, το εξασθενημένο ανοσοποιητικό και πολλά άλλα προβλήματα.

Την ίδια στιγμή, όμως, μελέτες έδειξαν ότι η ανθρώπινη σύνδεση, όπως η προσφορά βοήθειας από κάποιον ξένο ή το κοίταγμα μιας φωτογραφίας αγαπημένου προσώπου, μπορούν να περιορίσουν τον πόνο και τα φυσικά συμπτώματα του στρες, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Οσοι νιώθουν ότι υποστηρίζονται από το κοινωνικό τους περίγυρο, ζουν περισσότερο, ενώ οι άνθρωποι με πολλούς κοινωνικούς δεσμούς δεν προσβάλλονται εξίσου εύκολα από το κοινό κρυολόγημα. Ενα τηλεφώνημα υποστήριξης, μία έκφραση αγάπης, ένα άτομο που μας αφουγκράζεται με ενσυναίσθηση, μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Η καλοσύνη είναι ευεργετική για την υγεία.

Σίγουρα η πανδημία είναι κακή εποχή για να είσαι μόνος. Η δρ Ναόμι Αϊζενμπέργκερ, νευρολόγος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, επισημαίνει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος και το σώμα εξελίχθηκαν ώστε να στηρίζονται στην εγγύτητα των άλλων. Νιώθουμε έτσι ασφαλείς από τους θηρευτές και ήσυχοι ότι οι γύρω μας θα μας φροντίσουν αν τραυματιστούμε. Οταν μένουμε μόνοι, το σώμα μας προετοιμάζεται να αντιμετωπίσει κίνδυνο. Το νευρικό σύστημα απελευθερώνει την ορμόνη νορεπινεφρίνη, που συνδέεται με αντίδραση της «πάλης ή φυγής», ενώ πολλαπλασιάζεται η φλεγμονή, με την οποία ο οργανισμός επουλώνει τα τραύματα και καταπολεμά τις ιογενείς λοιμώξεις. Οταν νιώθουμε μοναξιά, η αντιιική αντίδραση του οργανισμού καταστέλλεται.

Οι επιστήμονες ανησυχούν πολύ για τις συνέπειες των μεγάλων περιόδων που αναγκαστικά θα παραμείνουμε σε απομόνωση. «Είναι απολύτως αναγκαίο να διατηρήσουμε τους κοινωνικούς δεσμούς μας», επισημαίνει η ψυχολόγος Τζουλιάν Χολτ Λούνσταντ, του Πανεπιστημίου Μπρίγκαμ Γιανγκ της Γιούτα. Τηλεφωνήστε, στείλτε μηνύματα και κάντε βιντεοκλήσεις. Χαιρετήστε από μακριά τους γείτονες και τραγουδήστε στο μπαλκόνι, όπως ο Ιταλός τενόρος Μαουρίτσιο Μαρκίνι στη Φλωρεντία.

Κυρίως, όμως, κάντε κάτι καλό για κάποιον άλλο. Μελέτες έχουν υποδείξει ότι η θετική, αλτρουιστική, κοινωνική συμπεριφορά, όπως ο εθελοντισμός, μειώνει σημαντικά τις φυσικές εκδηλώσεις του στρες. Η δρ Χολτ Λούνσταντ πιστεύει, επίσης, ότι δεν πρέπει να αναφερόμαστε στην «κοινωνική αποστασιοποίηση» αλλά σε «φυσική απομάκρυνση», καθώς έτσι θα θυμόμαστε διαρκώς ότι ο κορωνοϊός μπορεί να μας εξώθησε μακριά τον ένα από τον άλλο, αλλά επ' ουδενί δεν πρέπει να μας κάνει μόνους.