Όταν οι άνθρωποι ζουν σε περιοχές όπου έχουν μεγαλύτερη επαφή με τη φύση, η κοινωνική συνοχή αυξάνεται και η εγκληματικότητα μειώνεται, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα. Η μελέτη δείχνει ότι η ύπαρξη πολλών χώρων πρασίνου, αλλά και ζώων, κάνει καλό στην κοινωνική υγεία.

Προηγούμενες έρευνες έχουν αναδείξει τη σημασία του πρασίνου και της φύσης γενικότερα για την ψυχική και σωματική υγεία ενός ανθρώπου. Το άγχος και οι σωματικοί πόνοι μειώνονται, ακόμη και οι άρρωστοι αναρρώνουν πιο γρήγορα. Η νέα μελέτη έρχεται να επισημάνει ότι η επαφή με τη φύση αποτελεί γενικότερα έναν παράγοντα που βοηθά στην αρμονία και ασφάλεια των τοπικών κοινωνιών.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την ψυχολόγο Νέτα Γουαϊνστάιν του Πανεπιστημίου Κάρντιφ της Ουαλίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Bioscience του Αμερικανικού Ινστιτούτου Βιολογικών Επιστημών, μελέτησαν περισσότερα από 2.000 άτομα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η επαφή με τη φύση επιδρά κατά 8% στην κοινωνική συνοχή μιας κοινότητας ή συνοικίας - ένα καθόλου αμελητέο ποσοστό.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, άλλοι παράγοντες, όπως το εισόδημα, το μορφωτικό επίπεδο και η ηλικία των κατοίκων, επηρεάζουν λιγότερο -όχι πάνω από 3%- το επίπεδο της κοινωνικής συνοχής σε μια περιοχή.

Από την άλλη, εκτιμάται ότι η στενή επαφή με τη φύση μειώνει την εγκληματικότητα σε ποσοστό 4%. Όσο περισσότεροι χώροι πρασίνου (πάρκα κ.ά.) υπάρχουν σε μια περιοχή, τόσο μειώνεται η εγκληματικότητα.

Συγκριτικά, οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες (κατά βάση η φτώχεια) αυξάνουν την εγκληματικότητα κατά 5%.

Η αποστροφή των ανθρώπων για την σε βάρος τους ανισότητα, δηλαδή να έχουν λιγότερα από τους άλλους, εμφανίζεται νωρίς στην παιδική ηλικία και είναι καθολικό φαινόμενο σε όλους τους πολιτισμούς.

Όμως η αντίστοιχη αποστροφή για την σε βάρος των άλλων ανισότητα, δηλαδή να θεωρεί κάποιος άδικο το να έχει περισσότερα από τους άλλους, εμφανίζεται αργότερα στα παιδιά και μόνο σε μερικούς πολιτισμούς, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.

Οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Φίλιξ Γουόρνεκεν του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και τον επίκουρο καθηγητή Πίτερ Μπλέικ του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, μελέτησαν την ανάδυση του αισθήματος δικαιοσύνης και ισότητας σε 866 ζεύγη παιδιών ηλικίας τεσσάρων έως 15 ετών, από επτά χώρες με σημαντικές πολιτισμικές διαφορές μεταξύ τους (ΗΠΑ, Καναδάς, Ινδία, Μεξικό, Περού, Σενεγάλη, Ουγκάντα).

Τα παιδιά κλήθηκαν ανά ζεύγη να παίξουν ένα παιχνίδι-πείραμα, στο οποίο έπρεπε να δεχτούν ή να απορρίψουν την -προκαθορισμένη από τους ερευνητές- κατανομή ανάμεσα τους διαφόρων αντικειμένων. Υπήρχαν διαδοχικοί «γύροι» και σκοπίμως η μοιρασιά (π.χ. γλυκών) ευνοούσε πότε το ένα παιδί και πότε το άλλο, σε διαφορετικό βαθμό ανισοκατανομής.

Το αίσθημα ισότητας -όπου ένας άνθρωπος δέχεται να θυσιάσει κάποια αποκτήματά του, προκειμένου να υπάρχει μεγαλύτερη δικαιοσύνη στην μοιρασιά με τους άλλους- παίζει καθοριστικό ρόλο στις κοινωνίες και κάνει την εμφάνισή του ήδη από την παιδική ηλικία.

Κύτταρα. Η μικρότερη μονάδα ζωής που μπορεί να αναπαραχθεί ανεξάρτητα. Ονομάζονται και «δομικά στοιχεία της ζωής». Απειροελάχιστα μικρά βιοχημικά εργαστήρια που εργάζονται κάθε λεπτό για να μας κρατάνε στη ζωή. Ακούραστα, συνεργάζονται τέλεια για να κρατάνε όλες τις λειτουργίες του σώματος μας σε ισορροπία.

Στον πυρήνα κάθε κυττάρου τα γονίδια μας είναι διατεταγμένα μέσα σε δίκλωνα μόρια του DNA που ονομάζονται χρωμοσώματα. Στις άκρες κάθε χρωμοσώματος υπάρχουν μικρά «καλύμματα» που ονομάζονται τελομερή, τα οποία προστατεύουν το DNA μας και είναι πολύ πιθανό να κρατούν μυστικά για το πώς γερνάμε και κατ'επέκταση για το πώς να μείνουμε νέοι.

Kάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται τα τελομερή μικραίνουν, μέχρι που το κύτταρο κάποια στιγμή πεθαίνει. Οπότε όσο πιο γρήγορα μικραίνουν τα τελομερή μας, τόσο πιο γρήγορα πεθαίνουν τα κύτταρα μας με αποτέλεσμα η διαδικασία της γήρανσης να επιτυγχάνεται.

Το 2009 το Νόμπελ στη Φυσιολογία και Ιατρική απονεμήθηκε στους Elizabeth H. Blackburn, Carol W. Greider και Jack W. Szostak για την ανακάλυψη των τελομερών, το ένζυμο τελομεράση και τον τρόπο με τον οποίο τα χρωμοσώματα προστατεύονται από τα τελομερή. Έχει βρεθεί ότι η τελομεράση, το ένζυμο που επιβραδύνει το ρυθμό με τον οποίο τα τελομερή αποικοδομούνται, μπορεί να είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ του στρες και των καρδιαγγειακών παθήσεων. Το στρες κουράζει και γερνά το ανοσοποιητικό μας σύστημα, καθώς η αυξημένη κυτταρική διαίρεση σημαίνει ότι τα τελομερή μικραίνουν.

Κατά ενδιαφέροντα τρόπο, η επιλογή του τρόπου ζωής μας μπορεί να έχει άμεση επίδραση στον τρόπο με τον οποίο τα τελομερή συμπεριφέρονται και τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει τρόπος να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας. Μελέτη του 2014 από ερευνητική ομάδα του Harvard βρήκε ότι η Μεσογειακή διατροφή έχει άμεση επίδραση στο μήκος των τελομερών, διατηρώντας το μήκος τους σε επιθυμητά επίπεδα. Γι'αυτό προτιμήστε μια δίαιτα πλούσια σε ελαιόλαδο, ψάρι, φρούτα, λαχανικά και ξηρούς καρπούς.

Τα τελευταία χρόνια μια καινούργια μορφή χαλάρωσης-διαλογισμού-συγκέντρωσης έχει τραβήξει πολύ ενδιαφέρον. Το λεγόμενο mindfulness δεν έχει ακριβή μετάφραση στα ελληνικά αλλά η πιο κοντινή ερμηνεία του είναι αυτή της ευσυνειδητότητας, δηλαδή της συνειδητής αποδοχής και χωρίς κρίση εστίασης της προσοχής στα συναισθήματα, στις σκέψεις και στις αισθήσεις στον παρόντα χρόνο.

Γιατί μερικά αστεία μάς κάνουν να «χτυπιόμαστε» από τα γέλια και άλλα είναι «κρύα»;

Την απάντηση πιστεύουν ότι βρήκαν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, οι οποίοι μελετούν εδώ και χρόνια τους μηχανισμούς του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνοι για το γέλιο και το χιούμορ.

Σε μελέτη που πραγματοποίησαν με 55 φοιτητές διαπίστωσαν ότι τα αστεία που είναι άμεσα και εύκολα κατανοητά είναι εκείνα που προκαλούν το περισσότερο γέλιο.

Η μελέτη βασίσθηκε σε 65 διαφορετικά ανέκδοτα που περιλαμβάνονται σε μία διαδικτυακή συλλογή, η οποία υποστηρίζει ότι διαθέτει τα 101 πιο αστεία (αγγλόφωνα) ανέκδοτα όλων των εποχών.

Άλλα από τα ανέκδοτα αυτά είναι σύντομα, άλλα μεγάλα και πιο πολύπλοκα, και άλλα αφορούν πραγματικά περιστατικά που απαιτούν γνώση της ιδιοσυγκρασίας διαφόρων λαών.

Οι φοιτητές κλήθηκαν να βαθμολογήσουν κάθε ανέκδοτο με μία κλίμακα από το 1 (καθόλου αστείο) έως 4 (ξεκαρδιστικό). Τα περισσότερα ανέκδοτα αφηγούνταν επαγγελματίες κωμικοί.

Η μοναξιά δεν είναι απλώς ένα συναίσθημα, αλλά μία αληθινή ψυχοσωματική διαταραχή η οποία επηρεάζει τον οργανισμό σε κυτταρικό επίπεδο, αναφέρουν αμερικανοί επιστήμονες.

Σε μελέτη που πραγματοποίησαν διαπίστωσαν ότι επιφέρει ορισμένες αλλαγές που μειώνουν την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμά τις ιογενείς λοιμώξεις και αυξάνουν την φλεγμονή στο σώμα.

Οι αλλαγές αυτές εξηγούν τα ευρήματα προγενέστερων μελετών που συσχέτισαν την μοναξιά με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, λένε οι ερευνητές.

Όπως γράφουν στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), εξέτασαν τις επιδράσεις της μοναξιάς σε 141 ηλικιωμένους, αναζητώντας τυχόν επιδράσεις της στην έκφραση των γονιδίων των λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία προστατεύουν τον οργανισμό από τις επιθέσεις ιών και βακτηρίων.

Οι εθελοντές ήταν ηλικιωμένοι επειδή η μοναξιά είναι πολύ συχνό φαινόμενο στην τρίτη ηλικία. Όντως, 36 από τους εθελοντές έπασχαν από χρόνια αισθήματα κοινωνικής απομόνωσης (μοναξιάς).

Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, τα κύτταρα των ηλικιωμένων με χρόνια μοναξιά είχαν ενδείξεις αυξημένης έκφρασης των γονιδίων που εμπλέκονται στη φλεγμονή και καταπολεμούν τις βακτηριακές λοιμώξεις, αλλά μειωμένη έκφραση των γονιδίων που καταπολεμούν τις ιογενείς λοιμώξεις.

Οι ψυχολόγοι αποκαλύπτουν ότι υπάρχουν τρεις τύποι ανόητης συμπεριφοράς, αλλά ο ένας από τους τρεις είναι μακράν ο χειρότερος.

Ο πρώτος και μακράν ο χειρότερος τύπος ανόητης συμπεριφοράς είναι η υπερεκτίμηση των ικανοτήτων που έχει κάποιος. «Το πιο ανόητο πράγμα που μπορεί κάποιος να κάνει είναι να υπερεκτιμά εαυτόν» εξηγεί ο καθηγητής Balazs Aczel και συμπληρώνει: «αυτό που μας λέει η έρευνα είναι ότι δεν χρειάζεται να έχεις χαμηλό IQ για να φαίνεσαι και να φέρεσαι ανόητος. Αρκεί απλά να μην αντιλαμβάνεσαι τα όρια των ικανοτήτων σου.»

Με άλλα λόγια αν δεν θέλουμε να φαινόμαστε ανόητοι στα μάτια των άλλων αρκεί να μην είμαστε υπερβολικά σίγουροι για τον εαυτό μας.

Οι άλλοι δυο τύποι ανόητης συμπεριφοράς απείχαν πολύ από τον πρώτο. Πρόκειται για την περίπτωση των «αφηρημένων», δηλαδή εκείνων που το μυαλό τους ταξιδεύει και δεν δίνουν προσοχή σε κάτι που συμβαίνει και τους αφορά. Το άλλο είδος ανόητης συμπεριφοράς αφορά την απουσία αυτοελέγχου που έχει σαν αποτέλεσμα ανόητες συμπεριφορές, όπως π.χ. όταν κάποιος ακυρώνει τα σχέδιά του με φίλους για να συνεχίσει να παίζει βιντεοπαχνίδια μόνος στο σπίτι.

Για να ανακαλύψουν ποιες είναι οι διαφορετικές κατηγορίες ανόητης συμπεριφοράς οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Balazs Aczel συγκέντρωσαν ένα δείγμα 180 ιστοριών από blog και forum και πήραν συνέντευξη από 150 άτομα αναφορικά με το ποιο από όλα αυτά θα το χαρακτήριζαν ως ανόητο.

Κάποιοι παρατηρητές της επικαιρότητας κατά τη διάρκεια των αιώνων το είχαν ήδη επισημάνει: η θρησκεία δεν αποτελεί οπωσδήποτε ένα εχέγγυο της ομόνοιας και της αδελφοσύνης. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 5 Νοεμβρίου στο αμερικανικό περιοδικό Current Biology δείχνει ότι η μεταλαμπάδευση των θρησκευτικών πρακτικών και αξιών από τη μια γενιά στην άλλη δεν καθιστά τους ανθρώπους πιο αλτρουιστές.

Με άλλα λόγια, τα παιδιά των θρησκευόμενων οικογενειών εμπνέονται λιγότερο από το αίσθημα αλληλεγγύης για τους συνανθρώπους τους από όσο τα παιδιά όσων δεν ακολουθούν κάποια θρησκευτική πίστη.

Η έρευνα διενεργήθηκε μεταξύ 1.170 παιδιών σε έξι χώρες, στον Καναδά, την Κίνα, την Ιορδανία, την Τουρκία, τις ΗΠΑ και τη Νότια Αφρική, υπό την εποπτεία του γαλλο-αμερικανού επικεφαλή του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Σικάγου Ζαν Ντεσετί. Και είχε ως αντικείμενο να διαπιστώσει αν η θρησκευτική πίστη, έτσι όπως εκδηλώνεται σε διάφορες θρησκείες, ενισχύει ή όχι την κοινωνική συμπεριφορά.

Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από μια υποτροφία του διαπνεόμενου από τον προτεσταντισμό αμερικανικού Ιδρύματος John Templeton. Το 2007 το Ίδρυμα που ίδρυσε ο μεγαλοεπενδυτής, φιλάνθρωπος και μέλος της Πρεσβυτεριανής Εκκλησίας Τζον Τέιμπλετον(πέθανε τον περασμένο Μάιο) τίμησε με το βραβείο του (είναι πιο γενναιόδωρο από το Νομπέλ) τον καναδό πολιτικό φιλόσοφο Τσαρλς Τέιλορ (ρωμαιοκαθολικός στο δόγμα), υποστηρικτή της ιδέας ότι οι κοσμικές δημοκρατίες της Δύσης δεν βοηθούν τους πολίτες να αντιληφθούν το νόημα της ανθρώπινης ζωής.

Είναι αυτές οι Δυτικές κοινωνίες λιγότερο ηθικές από εκείνες που διαπνέονται από εντονότερο θρησκευτικό πνεύμα; Το Ίδρυμα πιθανόν να απογοητεύτηκε από την έρευνα που χρηματοδότησε. Διότι οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σικάγου «θέτουν εκ νέου σε αμφιβολία το γεγονός ότι η θρησκεία διαδραματίζει ζωτικό ρόλο για την ηθική ανάπτυξη του ανθρώπου και υποστηρίζουν την ιδέα ότι η εκκοσμίκευση του ηθικού λόγου δεν θα περιορίσει την ανθρώπινη καλοσύνη», σημειώνει ο επικεφαλής της έρευνας Ζαν Ντεσετί.

Οι επιθεωρήσεις Βιολογίας συνήθως δεν δημοσιεύουν τέτοιου είδους έρευνες. Αλλά ο πολιτογραφημένος Αμερικανός επιστήμονας, που έχει εγκατασταθεί και εργάζεται εδώ και 14 χρόνια στις ΗΠΑ, επέμενε στη δημοσίευσή της από το Current Biology καθώς στις ΗΠΑ είναι αδύνατον σε κάποιον που δηλώνει ότι δεν πιστεύει σε κάποια θρησκεία να ελπίζει να καταλάβει υψηλά αξιώματα, κυρίως όσα προϋποθέτουν την εκλογή του. Διότι «υπάρχουν υποψίες ότι είναι ένας άνθρωπος ανήθικος», όπως ο ίδιος υποστηρίζει.

Τι προκαλεί εθισμό; Εύκολο, έτσι δεν είναι; Τα ναρκωτικά προκαλούν εθισμό. Ίσως όμως δεν είναι τόσο απλό.

Αυτό το βίντεο έχει προσαρμοστεί από το δημοφιλές βιβλίο του Johann Hari, The Scream: The First and Last Days of the War on Drugs. Για περισσότερες πληροφορίες και για να κάνετε το κουίζ για να δείτε πόσα γνωρίζετε για τον εθισμό, πηγαίνετε στο www.chasingthescream.com

Μία νέα μελέτη ισχυρίζεται πως έχει βρει το μυστικό επιτυχίας για κάθε άνθρωπο. Ποιο είναι αυτό; Η μέθοδος είναι απλή: το μόνο που χρειάζεται να κάνει ένα άτομο για να οδηγηθεί στην επιτυχία είναι να παρακολουθεί και να καταγράφει την πρόοδό του.

Ειδικότερα, μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Sheffield, με επικεφαλής τον καθηγητή Benjamin Harkin, κατέληξε στο συμπέρασμα πως όταν ένα άτομο θέτει έναν στόχο, έχει περισσότερες πιθανότητες να τον υλοποιήσει, αν καταγράφει και παρακολουθεί την πορεία του.

Οι ερευνητές ανέλυσαν 138 προηγούμενες μελέτες, στις οποίες συμμετείχαν συνολικά 19951 άνθρωποι, και εξέτασαν την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης ή της θεραπαείας, σύμφωνα με την οποία οι συμμετέχοντες είχαν παρακινηθεί να παρακολουθούν την πρόοδο που κάνουν προς την επίτευξη των στόχων τους.

Η ομάδα εστίασε κυρίως στους προσωπικούς στόχους του κάθε ατόμου, οι οποίοι σχετίζονται με την υγεία, όπως η διακοπή του καπνίσματος, η απώλεια του βάρους, η μείωση της πίεσης ή η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών.

Τα ευρήματα της μελέτης, όπως σημειώνεται σε σχετικό δημοσίευμα στον Independent, έδειξαν ότι σε όσους συμμετέχοντες είχε ζητηθεί να παρακολουθούν την πρόοδο τους σχετικά με τα καθήκοντα που είχαν να κάνουν, είχαν περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν τους στόχους τους. Τα ποσοστά επιτυχίας μέσω αυτής της πρακτικής, είχαν αυξηθεί σημαντικά.

«Ο Πανικός είναι ένα συναίσθημα που έρχεται όταν υπάρχει ο έντονος Φόβος της Αλλαγής, του Αγνώστου... Όμως δεν υπάρχει κάτι πιο σίγουρο στη ζωή από την Αλλαγή. Η ζωή είναι συνυφασμένη με την αλλαγή. Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσεις το Πανικό, το Φόβο, την ίδια την αλλαγή είναι η Ειλικρίνεια, το Θάρρος, η Εσωτερική Δύναμη, η Πίστη» ~ Stephen King.

«Το θέμα δεν είναι αν ήμουν κάποια άλλη, ή αν είχα άλλες συνθήκες ζωής τι θα μπορούσα να κάνω, το θέμα είναι έτσι όπως είμαι, με αυτές τις συνθήκες που έχω, να προσπαθήσω να κάνω το καλύτερο που μπορώ!»

Μετά από ένα «καυτό» καλοκαίρι της μίας έντονης οικονομικής, κοινωνικής, ηθικής κρίσης, κανείς μας δεν θα είναι πια ο ίδιος. Όλοι βιώσαμε φόβο, πολλές φορές και τρόμο για τις αλλαγές που μπορεί να φέρει η κρίση, έντονη απογοήτευση, λύπη και ακόμα μερικές φορές! Ο πανικός έρχεται με την ανασφάλεια για το αύριο, τον έντονο φόβο για την αλλαγή, την αμφιβολία αν θα μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις καινούργιες απαιτήσεις και συνθήκες ζωής μας.

Πολλές φορές βιώνουμε έντονο φόβο και πανικό, αλλά και δεν καταλαβαίνουμε την αιτία του αμέσως γιατί εμφανίζεται ξαφνικά, με μορφή κρίσεων, εξάρσεων, χωρίς άμεση, συγκεκριμένη αιτία. Η αιτία όμως πάντα υπάρχει, αλλά είναι βαθειά κρυμμένη.

Μια κρίση πανικού όταν συμβαίνει, το σώμα βιώνει μια απρόσμενη εγρήγορση, κρίση άγχους με έντονα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα, όπως αίσθηση ότι η καρδιά χτυπά πολύ έντονα, ακανόνιστα, είναι «έτοιμη να σπάσει», ότι το άτομο δε μπορεί να αναπνεύσει, ότι μπορεί να νιώθει ναυτία, εφίδρωση, ακαθόριστο φόβο, τρόμο. Επίσης το άτομο μπορεί να νιώθει έντονους ψυχο-σωματικούς πόνους στο σώμα, πονοκεφάλους, ημικρανίες, πόνους στη κοιλιά, στους μυς γενικά. Μπορεί να αισθάνεται έντονες, παράλογες αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, να έχει φοβίες ότι συμβαίνει κάτι αληθινά τρομερό και «χάνει το μυαλό και το κοντρόλ» και «πανικοβάλλεται και τρελαίνεται».

Ο αριθμός των κρίσεων και προσβολών πανικού εξαρτώνται από τη σοβαρότητα της κατάστασης και τη συχνότητα της. Γίνονται ακόμα πιο έντονες αν βασίζονται σε σοβαρά, αληθινά γεγονότα, ή σε εσωτερικές, μη επιλυμένες συγκρούσεις του παρελθόντος (unresolved inner conflicts).