Στην Αθήνα, συγκεκριμένα στον δήμο Περιστερίου, υλοποιείται από τον Μάρτιο του 2018, το πρωτοποριακό πρόγραμμα «Ξακουστή» για την πρόληψη και αντιμετώπιση της γεροντικής άνοιας και της νόσου Αλτσχάιμερ. Ο εμπνευστής και δημιουργός του προγράμματος, ο συνθέτης-μουσικοπαιδαγωγός και μουσικοθεραπευτής, Νίκος Κουβαρδάς-Μακρίδης, μίλησε στο Sputnik.
Ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα μουσικοθεραπείας, που εφαρμόζεται από τον Μάρτιο του 2018 στην πόλη μας, πέτυχε την επιβράδυνση της εξελικτικής πορείας της γεροντικής άνοιας και της νόσου Αλτσχάιμερ.

Συγκεκριμένα, τα πρώτα μετρήσιμα αποτελέσματα του προγράμματος, που στοχεύει στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της εκφυλιστικής για τον εγκέφαλο νόσου, δείχνουν τη σημαντική πρόοδο στη νοητική κατάσταση των συμμετεχόντων, ανθρώπων 60 ετών και άνω. Το πρόγραμμα φέρει το όνομα «Ξακουστή» και υλοποιείται από το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας «Οδοιπορικό» του Δήμου Περιστερίου, με την υποστήριξη του δημάρχου κ. Ανδρέα Παχατουρίδη.

Ο εμπνευστής και δημιουργός του προγράμματος, διπλωματούχος συνθέτης-μουσικοπαιδαγωγός και εισηγητής μουσικοθεραπείας, Νίκος Κουβαρδάς-Μακρίδης, μίλησε στο Sputnik.

Ορισμένες νέες έρευνες υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να φοβούνται τον θάνατο. Αυτό επειδή συνδέεται με θετικά συναισθήματα. Από που προκύπτει όμως αυτό;
Ο θάνατος είναι γενικά μια θετική εμπειρία και έχει την αίσθηση της ευφορίας ή της ευδαιμονίας, ισχυρίζεται μια νέα μελέτη στο Δυτικό Πανεπιστήμιο του Καναδά και στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης του Βελγίου. Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που είχαν εμπειρίες κοντά στο θάνατο είχαν ευχάριστα συναισθήματα, τα οποία μάλιστα ήταν τόσο έντονα, ώστε δεν ήθελαν να επανέλθουν στη ζωή.

Η νέα μελέτη χρησιμοποίησε τεχνητή νοημοσύνη για να αναλύσει τις περιγραφές των ανθρώπων που είχαν κάποια επιθανάτια εμπειρία. Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν 158 ασθενείς, ξεχωρίζοντας τα βασικά λόγια για τη διαδικασία. Οι θετικές λέξεις όπως το «φως» (67%) και το «καλά» (65%) εμφανίστηκαν συχνότερα, σε αντίθεση με τις λέξεις «φόβος» που ανέφερε το 24% των ερωτηθέντων και «νεκρός», αναφέρει το 18% των ερωτηθέντων.

Δεν είναι ποτέ ευχάριστο να ακούμε ότι πρέπει να έρθουμε σε επαφή με τον ψυχοπαθή μέσα μας, ότι η ζωή είναι ένα χάος, και ότι σκοπός της ζωής δεν είναι η ευτυχία. Κανένα βιβλίο αυτοβοήθειας δεν θα τύπωνε τέτοια μηνύματα. Κι όμως, εκ πρώτης όψεως, αυτά τα μηνύματα περικλείει το βιβλίο αυτοβοήθειας που έγραψε ο καναδός ψυχολόγος, Τζόρνταν Πήτερσον.

Με τίτλο, 12 Rules for Life: An Antidote to Chaos [12 Κανόνες Ζωής: Αντίδοτο στο Χάος], το βιβλίο του είναι μια φιλόδοξη - αν όχι υπεροπτική, όπως κάποιοι θα μπορούσαν να τη αποκαλέσουν - προσπάθεια να εξηγήσει σε κάποιο άτομο πώς να ζήσει τη ζωή του ηθικά, και όχι υπηρετώντας τον εαυτό του. Οι αναφορές του περιλαμβάνουν την Βίβλο, τον Νίτσε, τον Φρόυντ, τον Γιουγκ και τον Ντοστογιέφσκι - και πάλι, ασυνήθιστες πηγές για αυτή την κατηγορία βιβλίων.

Αμφιβάλλω ότι θα έχει την εμπορική απήχηση του The Secret [Το Μυστικό - ΠΕΔΙΟ Εκδοτική] (ευχήσου για κάτι και θα πραγματοποιηθεί) και σίγουρα απέχει πολύ από τις ιδέες που περιέχει το How to Win Friends and Influence People [Πώς να Κερδίζεις Φίλους και να Επηρεάζεις τους Ανθρώπους - Κλειδάριθμος]. Αλλά και πάλι, ο Πήτερσον ανήκει σε διαφορετικό πνευματικό επίπεδο από τους συγγραφείς παρόμοιων βιβλίων. Η Camille Paglia το εκτιμά ως τον «σημαντικότερο καναδό στοχαστή από την εποχή του Marshall McLuhan».

Ο 55χρονος Πήτερσον, είναι καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και το όνομα του εμφανίστηκε στα ΜΜΕ το 2016, όταν αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει αντωνυμίες ουδέτερες έναντι των δυο φύλων (gender-neutral) στο πανεπιστήμιο, κάτι που η καναδική νομοθεσία (Bill C-16) που είχε τότε ψηφιστεί τον υποχρέωνε να κάνει δια νόμου. Μετά από αυτό, κάποιοι τον χαιρέτησαν ως μάρτυρα της ελευθερίας του λόγου, κι άλλοι ως τρανσφοβικό. Στην πανεπιστημιούπολη ξέσπασαν διαδηλώσεις και έγινε το αντικείμενο διαμαρτυρίας των τρανσέξουαλ. Βίωσε ακόμα μεγαλύτερη αντιπαράθεση όταν αργότερα υπερασπίστηκε τον James Damore, υπάλληλο της εταιρίας Google που απολύθηκε επειδή ισχυρίστηκε ότι υπάρχουν εγγενείς διαφορές ανάμεσα στα δυο φύλα. Ο Peterson δήλωσε ότι οι ισχυρισμοί του Damore εκφράζουν την κοινή επιστημονική αντίληψη.

Σίγουρα δεν τα πάει καλά με τα, συχνά αριστερίζοντα, ακαδημαϊκά ιδρύματα. Εκτός των άλλων, πιστεύει στην κατάργηση της χρηματοδότησης των περισσότερων πανεπιστημιακών μαθημάτων του κλάδου των κλασσικών σπουδών, διότι έχουν «αλλοτριωθεί από τους μεταμοντερνιστές νέο-μαρξιστές» - ιδιαίτερα οι φεμινιστικές και φυλετικές σπουδές . Για αυτό το λόγο, πολλοί τον κατηγορούν πως ανήκει στους ακροδεξιούς. Αλλά η υποστήριξή του για την κοινωνικοποιημένη υγειονομική περίθαλψη, την αναδιανομή του πλούτου προς τους φτωχότερους και την αποποινικοποίηση των ναρκωτικών, υποδηλώνει ότι αυτή η κατηγορία εναντίον του δεν στέκει. Ο ίδιος αυτό-ορίζεται ως «κλασσικός βρετανός φιλελεύθερος» , που όταν τον αποκαλούν αντιδραστικό, απαντά πως «το να είναι κάποιος αντιδραστικός σήμερα είναι ο νέος ριζοσπαστισμός».

Μελωδίες και στίχοι μιλούν στις ψυχές μας, γεννούν συναισθήματα, συνδέουν ανθρώπους άγνωστους μεταξύ τους, θρέφουν μωρά και ασθενείς. Η επιστήμη αποδεικνύει αυτό που γνωρίζαμε διαισθητικά
Εάν ακούσουμε ένα θλιβερό μουσικό κομμάτι μιας κοινότητας Iνδιάνων, θα καταλάβουμε ότι πρόκειται για μια μουσική σύνθεση η οποία εκφράζει θλίψη και όχι χαρά. Είναι λοιπόν η μουσική η καθολική μας γλώσσα; Κι αν ναι, ποια είναι αυτά τα χαρακτηριστικά τα οποία της δίνουν καθολικές διαστάσεις, παρ' όλο που τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των ανθρώπινων κοινοτήτων είναι αναρίθμητα και πολύ διαφορετικά μεταξύ τους;

Τα ερωτήματα αυτά απασχολούν επί δεκαετίες τους μουσικοεθνολόγους. Μέχρι σήμερα η κατηγοριοποίηση των μουσικών κομματιών σε μία βάση δεδομένων με στόχο την ανάλυσή τους ήταν και παραμένει πολύ δύσκολη. Για τον λόγο αυτόν, οι ερευνητές δεν είχαν επαρκείς επιστημονικές ενδείξεις ότι η μουσική εκατοντάδων διαφορετικών πολιτισμών μπορεί να έχει καθολικά χαρακτηριστικά. Στην εποχή των μεγάλων δεδομένων όμως η συλλογή και η επεξεργασία μεγάλου όγκου πληροφορίας η οποία περιέχεται στα μουσικά κομμάτια καθίστανται πιο εύκολες.

Ως εκ τούτου, οι επιστήμονες αποκτούν στα χέρια τους εργαλεία τα οποία θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν να απαντήσουν στο ερώτημα το οποίο απασχολεί διαχρονικά τους ειδήμονες: κατά πόσο η μουσική διαφορετικών πολιτισμών έχει καθολικά χαρακτηριστικά; Σε αυτή την κατεύθυνση, η επιστημονική επιθεώρηση «Science» φιλοξένησε τον περασμένο Νοέμβριο στις σελίδες της τα αποτελέσματα της έρευνας μιας διεθνούς σύμπραξης ανθρωπολόγων, ψυχολόγων και αναλυτών μεγάλων δεδομένων, τα οποία επιβεβαίωσαν αυτό που διαισθητικά ίσως ο καθένας από εμάς αντιλαμβάνεται: ότι σε όλον τον κόσμο η μουσική «μιλάει» με παρόμοιο τρόπο στους ανθρώπους.

Παρόλο που όταν βρισκόμαστε σε μια συναυλία έχουμε την εντύπωση ότι ο ρυθμός οδηγεί την πλειοψηφία των ανθρώπων να χορεύουν ομοιόμορφα, πρόσφατη έρευνα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο Γιουμπάσκουλα της Φινλανδίας, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση «PNAS», δείχνει ότι ο τρόπος με τον οποίο χορεύει κάθε άνθρωπος είναι τόσο μοναδικός ώστε να μπορεί να αναγνωριστεί ακόμη κι από έναν υπολογιστή.

Στην έρευνα συμμετείχαν 73 άνθρωποι, οι οποίοι κλήθηκαν να χορέψουν μπροστά από μία κάμερα στον ρυθμό οκτώ πολύ διαφορετικών ειδών μουσικής: μπλουζ, τζαζ, κάντρι, ηλεκτρονική μουσική, μέταλ, ποπ, ρέγκε και τζαζ.

Οι κινήσεις των συμμετεχόντων καταγράφηκαν και αναλύθηκαν από ένα λογισμικό με τη συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης. Αρχικά, οι επιστήμονες «ζήτησαν» από τον αλγόριθμο να «μαντέψει» το είδος της μουσικής με βάση τις κινήσεις των ανθρώπων.

Στο πείραμα αυτό, ο αλγόριθμος απέτυχε: το ποσοστό επιτυχίας του περιορίστηκε στο 30%. Ωστόσο, όταν ο υπολογιστής κλήθηκε να αντιστοιχήσει τις κινήσεις του σώματος σε συγκεκριμένα πρόσωπα, η επιτυχία ήταν πρωτοφανής: κατάφερε να ταυτοποιήσει με επιτυχία 94% των συμμετεχόντων στην έρευνα αναλύοντας τις κινήσεις του σώματός τους καθώς αυτοί χόρευαν.

Το τραγούδι «The Shape of You» του Εντ Σίραν προκαλεί χαρά. Οσο για το «Careless Whispers» του Τζορτζ Μάικλ το συναίσθημα που γεννά θα μπορούσε να μεταφερθεί ως ένα... ω λα λα (αυτό της ακαταμάχητης έλξης)!
Μεγάλο δείγμα εθελοντών, πλήθος ειδών μουσικής

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ πραγματοποίησαν μια... μουσική μελέτη σε περισσότερα από 2.500 άτομα στις ΗΠΑ και την Κίνα σχετικά με τη συναισθηματική τους απόκριση σε χιλιάδες τραγούδια από πολλά είδη, συμπεριλαμβανομένων της ροκ, της τζαζ, της παραδοσιακής μουσικής, της κλασικής μουσικής και της χέβι μέταλ.

Τι ανακάλυψαν, σύμφωνα με δημοσίευση στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences»; Ότι η υποκειμενική εμπειρία της ακρόασης μουσικής μπορεί να «χαρτογραφηθεί» μέσω τουλάχιστον 13 διαφορετικών συναισθημάτων και συγκεκριμένα των: διασκέδαση, χαρά, ερωτισμός, ομορφιά, χαλάρωση, θλίψη, ονειροπόληση, θρίαμβος, άγχος, φόβος, ενόχληση, πρόκληση, ενθουσιασμός.

«Καταγράψαμε το μεγαλύτερο φάσμα συναισθημάτων που οι άνθρωποι βιώνουν οικουμενικά μέσω της γλώσσας της μουσικής» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κύριος συγγραφέας της νέας μελέτης Ντάκερ Κέλτνερ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ.

Μπορεί το µυαλό µας να αλλάξει τη ζωή µας; Μπορεί. Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής, τα είχε πει από παλιά: «Είναι πιο σηµαντικό να γνωρίζουµε τι είδους άτοµο έχει µια ασθένεια από το να γνωρίζουµε τι είδους ασθένεια έχει ένα άτοµο». Το πώς µπορεί να επιδράσει η σκέψη µας στο σώµα είναι αποδεδειγµένο µε τα πειράµατα που έχουν γίνει από τους επιστήµονες µε τη χρήση ψευδοφαρµάκων (placebo) για παράδειγµα.

Είναι πραγµατικά εντυπωσιακή η θετική αντίδραση των ασθενών ακόµη και η ίασή τους µε τη χρήση µιας... καραµέλας (placebo) - µια εικονική δηλαδή θεραπεία. Και αντίστοιχα, το πώς ο ίδιος ο άνθρωπος µπορεί να «σαµποτάρει» τον εαυτό του µε τη δύναµη της αρνητικής σκέψης (nocebo).

Η δύναμη της πίστης

Η θετική συναισθηματική στάση είναι περισσότερο σύμφωνη με την καλή υγεία, ενώ η αρνητική στάση ανοίγει την πόρτα στην αρρώστια και στην υποτροπή. Κάθε έμβιο ον έχει έμφυτη την ιδιότητα της ομοιόστασης, που είναι η αυτόματη ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις συνθήκες στο εσωτερικό του παρά τις εξωτερικές μεταβολές.

Μάλλον η έννοια του «snowflake» δεν ταιριάζει και τόσο σαν χαρακτηρισμός για τους millennials
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 10 Δεκεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό «Psychology and Aging», οι millennials είναι λιγότεροι ευαίσθητοι σε σύγκριση με τους boomers, δηλαδή αυτούς που έχουν γεννηθεί περίπου από το 1946 - 1964.

Μάλιστα, η συγκεκριμένη έρευνα είναι η μεγαλύτερη που έχει διεξαχθεί ποτέ με θέμα τον ναρκισσισμό, καθώς συμμετείχαν περίπου 750 άτομα, από 13 έως και 77 ετών. Ως νάρκισσος μπορεί να χαρακτηριστεί κάποιος που θεωρεί τον εαυτό του πιο σημαντικό συγκριτικά με τους υπόλοιπους, πιστεύει πως έχει συνέχεια δίκιο, είναι αλαζόνας και αρνείται να αναγνωρίσει τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων.

«Υπάρχει ένα αφήγημα στην κουλτούρα μας ότι οι γενιές γίνονται ολοένα και περισσότερο ναρκισσιστικές, χωρίς όμως κανείς να έχει ουσιαστικά μελετήσει τις διάφορες γενιές και τον παράγοντα της ηλικίας που τις διαχωρίζει», αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής Ψυχολογίας, William Chopik.

Πολλά έχουν γραφτεί για την σημασία της γλώσσας του σώματος στην μη λεκτική επικοινωνία. Σύμφωνα με έρευνες, η μη λεκτική επικοινωνία (γλώσσα σώματος) αντιπροσωπεύει το 55% του μηνύματος που στέλνουμε, ενώ μόνο το 7% είναι η λεκτική επικοινωνία (φράσεις, λέξεις) και το 38% η ένταση της φωνής μας (χρωματισμός, τόνος, χροιά). Επίσης, δεν πρέπει να αγνοηθεί και μια άλλη παράμετρος που κάνει την γλώσσα του σώματος ακόμα πιο σημαντική. Βάση ερευνών, μαθαίνουμε κατά κύριο λόγο μέσω της όρασης (83%), κατά 11% μέσω της ακοής, κατά 3,5% μέσω της όσφρησης, κατά 1,5% μέσω της αφής και κατά 1% μέσω της γεύσης.

Όταν αναφερόμαστε στη Γλώσσα του Σώματος, εννοούμε τον τρόπο που χρησιμοποιούμε για να στείλουμε μηνύματα με χειρονομίες, κινήσεις του σώματος και εκφράσεις του προσώπου που μπορεί να γίνονται συνειδητά, υποσυνείδητα ή ακόμα και ασυνείδητα. Επίσης, περιλαμβάνει την εμφάνιση, τον προσωπικό χώρο που έχει ανάγκη ο καθένας γύρω του, το βλέμμα, αλλά και την αντίδραση στη σωματική επαφή. Μηνύματα μπορούμε να στείλουμε και να λάβουμε από τους άλλους ακόμα και από το χώρο στον οποίο ζούμε, εργαζόμαστε και διασκεδάζουμε ή από τα πράγματα που κατέχουμε και χρησιμοποιούμε. Η ζεστασιά του βλέμματος, το χαμόγελο, η δύναμη της χειραψίας, η κλίση του κεφαλιού και του σώματος, η διάρκεια ενός αγγίγματος, έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από τα ίδια τα λόγια, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δημιουργία των πρώτων εντυπώσεων σε μια σχέση (προσωπική ή επαγγελματική), και συχνά καθορίζουν την εξέλιξή της. Η μη λεκτική επικοινωνία κερδίζει τις πρώτες εντυπώσεις, «σπάει» τον πάγο ή σηκώνει τείχη αδιαφορίας με τον συνομιλητή μας, προκαλεί οικειότητα και ζεστασιά, γοητεύει, ερωτοτροπεί, δημιουργεί προσμονή, αποδοχή ή προκαλεί θυμό και εκτοξεύει σιωπηλές απειλές. Έρευνες έχουν δείξει ότι όταν όσα ακούμε δεν συμφωνούν με τα σιωπηρά σήματα που μας στέλνει ο συνομιλητής μας, τότε έχουμε την τάση να βασιζόμαστε κατά κύριο λόγο στα δεύτερα για να ερμηνεύσουμε τις προθέσεις του, ακόμη και για να τον χαρακτηρίσουμε συμπαθητικό ή αντιπαθητικό.

Οι περισσότεροι μελετητές της γλώσσας του σώματος έχουν εστιάσει την προσοχή τους στα κάτωθι κύρια σημεία αποκωδικοποίησης της, που είναι οι εκφράσεις του προσώπου, η στάση & κίνηση του κεφαλιού, οι στάσεις & κινήσεις των χεριών και αντίστοιχα των ποδιών και η στάση του κορμιού. Η αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων αυτών δεν είναι εύκολη υπόθεση και χρειάζεται καθημερινή εξάσκηση για να αποκτηθούν οι γνώσεις αυτές, ενώ χρειάζεται να μνημονεύονται οι κάτωθι 3 χρήσιμοι κανόνες. Ο πρώτος κανόνας είναι ότι θα πρέπει να διαβάζονται δέσμες χειρονομιών και όχι μεμονωμένες κινήσεις, προσπαθώντας να βγάζετε συμπεράσματα από διάφορες χειρονομίες. Δεύτερος κανόνας, είναι η αναζήτηση της συμφωνίας μεταξύ της λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας. Τέλος, θα πρέπει να διαβάζονται οι χειρονομίες/κινήσεις στα πλαίσια των εξωτερικών παραγόντων του περιβάλλοντος που υπάρχουν εκείνη την στιγμή (πχ. κρύο, ζέστη, κοκ).

Oι ηλικιωμένοι άνθρωποι που παίζουν συχνά σκάκι, σκραμπλ, μπίνγκο και άλλα επιτραπέζια, καθώς επίσης παιγνίδια με χαρτιά, βοηθάνε τον εγκέφαλο τους να διατηρήσει ομαλές τις λειτουργίες του στην τρίτη ηλικία, μειώνοντας την πιθανότητα άνοιας, σύμφωνα με μία νέα βρετανική επιστημονική έρευνα.

Η μελέτη δείχνει ότι τα άτομα άνω των 70 ετών που τακτικά παίζουν τέτοια παιγνίδια, έχουν καλύτερες επιδόσεις στα γνωστικά και μνημονικά τεστ.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ντρου Αλτσουλ του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεροντολογίας "Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences", μελέτησαν 1.091 ανθρώπους 70 έως 79 ετών που υποβάλλονταν ανά τριετία σε τεστ, τα αποτελέσματα των οποίων συσχετίστηκαν με το αν και πόσο έπαιζαν επιτραπέζια παιγνίδια.

Όπως διαπιστώθηκε, εκείνοι που ήταν πιο μανιώδεις παίκτες, όσο μεγάλωναν εμφάνιζαν και μικρότερη έκπτωση γνωστικών και μνημονικών ικανοτήτων, με αποτέλεσμα να θυμούνται καλύτερα και το μυαλό τους να δουλεύει πιο γρήγορα. Η μελέτη, ασφαλώς, βρήκε μόνο μία συσχέτιση και όχι μία σχέση αιτίας-αποτελέσματος.