Μυστική ΙστορίαS


Cow Skull

Νέα εξήγηση για την εξαφάνιση των Νεάντερταλ: Ήταν αριθμητικά πολύ λιγότεροι από τους σύγχρονους ανθρώπους

Νεάντερταλ
Οι πρώτοι απολιθωμένοι σκελετοί από τον άνθρωπο του Νεάντερταλ (Homo Neanderthalensis) ανακαλύφθηκαν το 1856 στη Γερμανία, στην κοιλάδα Νεάντερ.

Μετέπειτα παλαιοντολογικές έρευνες αποκάλυψαν ότι, στην ιστορία του ανθρώπινου γένους, οι Νεαντερτάλιοι είναι οι πιο στενοί εξελικτικά συγγενείς μας, αλλά εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς πριν από περίπου 30.000 χρόνια.

Μέχρι την αινιγματική εξαφάνισή τους, όμως, οι Νεαντερτάλιοι συνυπήρξαν για περίπου 14 χιλιάδες χρόνια στην Ευρώπη και τη Δυτική Ασία με τους πολυάριθμους εκπροσώπους του είδους μας, τους Homo Sapiens, που μετανάστευαν συνεχώς από την Αφρική σε μικρές ομάδες.

Μόλις δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature communications» μία πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα που υποστηρίζει ότι η εξαφάνιση των Νεάντερταλ ενδέχεται να μην οφείλεται στην εξελικτική ανωτερότητα (νοητική και τεχνολογική) των σύγχρονων ανθρώπων, αλλά πολύ απλά στις δημογραφικές δυναμικές που πυροδότησε η ακατάπαυστη μεταναστευτική ροή ανατομικά σύγχρονων ανθρώπων από την Αφρική!

Σε αυτό το απρόσμενο συμπέρασμα κατέληξαν δύο παλαιοντολόγοι από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των ΗΠΑ έπειτα από εκτενέστατη έρευνα των μέχρι σήμερα πληθυσμιακών μοντέλων σχετικά με τις μετακινήσεις των πρώτων ανθρώπινων πληθυσμών στην ευρωπαϊκή ήπειρο και την Εγγύς Ανατολή.

Οπως υπογραμμίζουν οι Oren Kolodny και Marcus W. Feldman, που υπογράφουν τη μελέτη, η νέα εξήγηση που προτείνουν είναι πολύ πιο «ουδέτερη» σε σχέση με τις μέχρι τώρα εξηγήσεις, που βασίζονταν είτε σε δραματικές οικολογικές ή βιολογικές αλλαγές, είτε σε μεγάλες πολιτισμικές ή τεχνολογικές διαφορές, οι οποίες υποτίθεται ότι ευνόησαν το είδος μας εις βάρος των Νεάντερταλ.

Ολοι αυτοί οι παράγοντες μπορεί βέβαια να συνέβαλαν στην εξαφάνιση των Νεαντερτάλιων, όμως η αντικατάστασή τους από τους νεόφερτους Sapiens ήταν προδιαγραμμένη και αναπόφευκτη.

Σχόλιο: DNA αρχαίας οδοντικής πλάκας δείχνει ότι ο Νεάντερταλ χρησιμοποιούσε «ασπιρίνη» και «πενικιλλίνη»

Όταν οι Νεάντερταλ και οι σύγχρονοι άνθρωποι έγιναν ζευγάρι

Απολιθώματα δοντιών που βρέθηκαν στην Κίνα ανατρέπουν αυτά που γνωρίζαμε για το «ταξίδι» του Homo Sapiens


Black Cat 2

Η ιστορική μας σχέση με τις γάτες με αφορμή τις Γάτες της Κωνσταντινούπολης

Οι γάτες της Κωνσταντινούπολης
Εβδομήντα πέντε λεπτά πολύ δύσκολα γυρισμένων σκηνών είναι στη διάθεση του θεατή που θα ήθελε, αντί για έργο υπόθεσης, δράμα ή κωμωδία, να δει να παρελαύνουν από την οθόνη επτά πρωταγωνιστές και πρωταγωνίστριες, που έχουν όμως τέσσερα πόδια, μαζί με άλλους τετράποδους κομπάρσους αλλά και ανθρώπους γύρω τους, σε δεύτερους όμως ρόλους.

«Οι γάτες της Κωνσταντινούπολης», που προβάλλονται από την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου στον κινηματογράφο Δαναό, μας δίνουν την αφορμή να ξανακοιτάξουμε πόσα έχουμε μάθει μέχρι σήμερα για τη συμβίωση των ανθρώπων με τις γάτες. Από πότε, ποιος πλησίασε τον άλλον, πώς εξελίσσεται η σχέση μας; Μόλις πριν από λίγους μήνες, σε ένα από τα σοβαρότερα επιστημονικά περιοδικά δημοσιεύθηκε η εργασία η οποία συνόψισε το αποτέλεσμα μεγάλης έρευνας σχετικά με το DNA, ώστε να ανιχνευθεί πού έγινε η μετάβαση από την άγρια κατάσταση σε εκείνη την πιο κοντινή στον άνθρωπο.

Η πλέον πρόχειρη απάντηση, που δεν ισχύει πλέον, έρχεται κάνοντας αναφορά στην Αίγυπτο του 2000 π.Χ. και στις τοιχογραφίες με γάτες ζωγραφισμένες σαν να έχουν θεϊκή υπόσταση, ενώ είναι γνωστό πως βρέθηκαν και χιλιάδες λείψανα ταριχευμένων (από τις ανασκαφές έχουν προκύψει 80.000 σε μία μόνο τοποθεσία), επιβεβαιώνοντας έτσι το ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη ζωή ενός ιστορικού λαού.

Σχόλιο: Δείτε επίσης, Η μυστική ιστορία προέλευσης της γάτας


Rose

Ο διάσημος πολεμιστής των Βίκινγκ ήταν γυναίκα

τάφος βίκινγκ
© Πανεπιστήμιο της ΟυψάλαΑπεικόνιση του πώς ήταν όταν ο τάφος όταν κατασκευάστηκε.
Νέα στοιχεία DNA που μελέτησαν ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Ουψάλα και στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης αποδεικνύουν ότι στην πραγματικότητα υπήρχαν γυναίκες πολεμιστές που άνηκαν στους Βίκινγκ.

Ευρήματα ενός τάφου από την εποχή των Βίκινγκ αποκαλύπτουν ότι ο πόλεμος δεν ήταν μόνο υπόθεση των ανδρών αλλά και οι γυναίκες βρίσκονταν μπροστά στο πεδίο της μάχης. Η ανασκαφή στον συγκεκριμένο τάφο ενός πολεμιστή της περιόδου του 1880, περιελάμβανε μεταξύ άλλων τα όπλα των Βίκινγκ, όπως σπαθιά, βέλη και δύο άλογα. Υπήρχε επίσης και ένας πίνακας με παιχνίδια.

Η μορφολογία του σκελετού έδειξε από την αρχή ότι πρόκειται για γυναίκα, ωστόσο επειδή ο τάφος αυτός ήταν κλασικό δείγμα τάφου για έναν πολεμιστή των Βίκινγκ, θεωρήθηκε δεδομένο ότι άνηκε σε άντρα. Αρκετά χρόνια μετά και αφού συνεργάστηκαν γενετιστές και αρχαιολόγοι, το «μυστήριο» λύθηκε και το DNA που μελέτησαν οι ερευνητές αποδεικνύει ότι το άτομο έφερε δύο χρωμοσώματα Χ και κανένα χρωμόσωμα Υ.

«Αυτή είναι η πρώτη επίσημη και γενετική επιβεβαίωση ότι και οι γυναίκες ήταν πολεμιστές στην κοινότητα των Βίκινγκ, εξηγεί ο καθηγητής Mattias Jakobsson του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα. «Τα ευρήματα μέσα στον τάφο δείχνουν ότι επρόκειτο για αξιωματικό, που εργάστηκε με τακτική και στρατηγική και μπορούσε να καθοδηγήσει τα στρατεύματα στη μάχη. Ο νεκρός ήταν ένας στρατιωτικός ηγέτης των Βίκινγκ και ήταν γυναίκα», λέει η Charlotte Hedenstierna-Jonson, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης.

«Σημειώνεται ότι πηγές από γραπτές αναφορές έκαναν λόγο για γυναίκες πολεμιστές, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που βρήκαμε πραγματικές αποδείξεις που μαρτυρούν την ύπαρξή τους» λέει ο Neil Price, καθηγητής στο Τμήμα Αρχαιολογίας και Αρχαίας Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα.

Pharoah

Η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε εξαιρετικά διατηρημένο τάφο 3.000 ετών στην Αίγυπτο

Έναν πολύ καλά διατηρημένο φαραωνικό τάφο, ο οποίος ανήκει στο χρυσοχόο Αμενενχάτ της 18ης Δυναστείας και χρονολογείται από το 1.000 π.Χ., ανακάλυψε η αιγυπτιακή αρχαιολογική αποστολή του Μουστάφα Ουαζίρι Λούξορ.

Όπως μεταδίδει η "Αλ Αχράμ", στο εσωτερικό του τάφου, σε βάθος επτά μέτρων βρέθηκε άγαλμα που εικονίζει τον χρυσοχόο Αμενενχάτ καθιστό σε ψηλή καρέκλα, δίπλα από τη γυναίκα του που φοράει μακρύ φόρεμα, ενώ στα πόδια τους βρίσκεται ένας από τους γιους τους.
αίγυπτος μούμια
© AP Photo/Nariman El-Mofty
Οι τοιχογραφίες που βρέθηκαν στον χώρο έχουν διατηρήσει τα χρώματα τους, ενώ το ίδιο συνέβη με τα κτερίσματα και τα πήλινα αγγεία. Σε καλή κατάσταση, στον ίδιο χώρο, βρέθηκαν επίσης μούμιες που χρονολογούνται από τον 10ο και 110 προ Χριστού αιώνα.

Archaeology

Νέα εντυπωσιακή ανακάλυψη απολιθωμάτων του Homo naledi που ζούσε παράλληλα με τον homo sapiens

Homo naledi
© John Hawks University of Wisconsin-Madison
Διεθνής επιστημονική ομάδα ανακάλυψε άλλον έναν υπόγειο θάλαμο με απολιθώματα του Homo naledi, ενός άγνωστου έως πρόσφατα «συγγενούς» του ανθρώπου, που είχε μικρότερο εγκέφαλο μεγέθους πορτοκαλιού, ύψος ενάμισι μέτρο και βάρος 45 κιλά.

Η χρονολόγηση των απολιθωμάτων δείχνει ότι ζούσε πριν από από 236.000 έως 335.000 χρόνια, πιθανώς παράλληλα με τον «έμφρονα» άνθρωπο (Homo sapiens). Τα αρχαιότερα απολιθώματα του τελευταίου στην Αφρική έχουν ηλικία περίπου 200.000 ετών.

Αυτό είναι απρόσμενο, επειδή έως τώρα οι επιστήμονες πίστευαν ότι τόσο πρόσφατα στην Αφρική ζούσαν πια μόνο Homo sapiens και ότι τα άλλα συγγενικά είδη είχαν πια εξαφανιστεί.

Οι ερευνητές δήλωσαν έκπληκτοι από τη χρονολόγηση των απολιθωμάτων. Όπως είπαν, «αν υπάρχει ένα άλλο είδος που μοιραζόταν τον κόσμο με τους "σύγχρονους ανθρώπους" στην Αφρική, είναι πολύ πιθανό ότι υπήρχαν και άλλα, απλώς πρέπει να τα βρούμε».

Η νέα εντυπωσιακή ανακάλυψη έγινε ακόμη βαθύτερα στο ίδιο λαβυρινθώδες σύστημα σπηλαίων της Νότιας Αφρικής, όπου το 2013 είχαν ανακαλυφθεί και -μετά από τη μελέτη τους- το 2015 είχαν δοθεί στη δημοσιότητα -σε συνεργασία με το «National Geographic»- τα πρώτα απολιθώματα του ίδιου «συγγενούς» μας.

Η ανακάλυψη στο λεγόμενο σπήλαιο του «Ανατέλλοντος Άστρου» (εξ ου ο προσδιορισμός «naledi» που σημαίνει «άστρο» στην τοπική γλώσσα) έγινε από ερευνητές με επικεφαλής τους παλαιοανθρωπολόγους Τζον Χόουκς του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον των ΗΠΑ και Λι Μπέργκερ του Πανεπιστημίου του Γουιτγουότερσραντ της Ν. Αφρικής, οι οποίοι έκαναν τις σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό eLife.

Σχόλιο: Tα Χόμπιτ της Ινδονησίας ήταν διαφορετικό είδος από τους Homo sapiens


Dig

Ανάλυση αρχαίων οστών δείχνει ότι υπήρχαν προϊστορικοί άνθρωποι στην Αμερική πριν από 130.000 χρόνια

Σαν Ντιέγκο αρχαία
© San Diego Natural History MuseumΟστά μαστόδοντου και μεγάλες πέτρες βρέθηκαν στη διάρκεια χωματουργικών εργασιών στο Σαν Ντιέγκο
Προϊστορικοί άνθρωποι, οι οποίοι μάλλον δεν ήταν καν Homo sapiens, έτρωγαν το μεδούλι από τα κόκαλα παχυδέρμων στην Αμερική πριν από 130.000 χρόνια, υποδεικνύει νέα μελέτη. Θα είναι όμως δύσκολο να πειστούν όλοι οι ανθρωπολόγοι, δεδομένου ότι τα ευρήματα σπρώχνουν τον αποικισμό του Νέου Κόσμου 100.000 χρόνια πιο πίσω στο παρελθόν.

Η μελέτη προκαλεί μεγάλο ντόρο μεταξύ των ανθρωπολόγων, χαρακτηρίζεται όμως αμφιλεγόμενη ακόμα και από τον δικτυακό τόπο του περιοδικού Nature όπου δημοσιεύεται.

Αφορά τα οστά μαστόδοντων, προϊστορικών συγγενών των μαμούθ και των ελεφάντων, τα οποία, σύμφωνα με τους ερευνητές, φαίνεται να σπάστηκαν επίτηδες.

Τα κόκαλα ήρθαν κατά τύχη στο φως το 2002 κατά τη διάρκεια οδικών έργων σε προάστιο του Σαν Ντιέγκο. Μαζί με τα οστά βρέθηκαν μεγάλες πέτρες διάσπαρτες ανάμεσα σε λεπτόκοκκα ιζήματα, οι οποίες σύμφωνα με τους ερευνητές δεν θα μπορούσαν να μεταφερθούν εκεί από νερό.

Τα ίχνη θραύσης, λέει η μελέτη, δείχνουν ότι κάποιος τοποθέτησε επίτηδες τα οστά σε κάποια μεγάλη πέτρα και στη συνέχεια χρησιμοποίησε μια δεύτερη, μικρότερη πέτρα για να τα σπάσει, πιθανώς για να αποσπάσει το θρεπτικό μεδούλι.

Οι πέτρες φέρουν επίσης ίχνη από χτυπήματα, και τα πειράματα των ερευνητών με πέτρες και κόκαλα ελέφαντα παρήγαγαν πολύ παρόμοια ίχνη.

Ice Cube

Ένας κομήτης χτύπησε τη Γη το 10950 π.Χ. με αποτέλεσμα να πέσει δραστικά η θερμοκρασία

αρχαία σχέδια
Ένας Έλληνας και ένας Βρετανός ερευνητής, οι οποίοι μελέτησαν τα μυστηριώδη σχέδια ζώωνπου είναι χαραγμένα στους πέτρινους στύλους που έχουν βρεθεί στην περιοχή Γκεμπεκλί Τεπέ της νότιας Τουρκίας, πιστεύουν ότι αυτά όχι μόνο αντιστοιχούν σε αστερισμούς, αλλά δείχνουν ότι πριν από περίπου 13.000 χρόνια -πιθανώς το 10950 π.Χ.- ένας κομήτης έπεσε στη Γη.

Η πτώση είχε ως συνέπεια να σκεπαστεί ο πλανήτης μας από νέφη σωματιδίων και σκόνης που μπλόκαραν τον ήλιο, με αποτέλεσμα να πέσει η θερμοκρασία, να επεκταθούν οι πάγοι και να επικρατήσει η λεγόμενη περίοδος της Νεότερης Δρυάδας. Οι περιβαλλοντικές αυτές επιπτώσεις θεωρείται ότι οδήγησαν στην εξαφάνιση των μαμούθ και άλλων μεγάλων ζώων, αλλά και στη διευκόλυνση της ανάδυσης των κατοπινών πρώτων μεγάλων αγροτικών νεολιθικών πολιτισμών, που αντικατέστησαν τους νομάδες-τροφοσυλλέκτες.

Οι ερευνητές Δημήτρης Τσικριτσής και Μάρτιν Σουίτμαν της Σχολής Μηχανικής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Mediterranean Archaeology and Archaeometry" (Μεσογειακή Αρχαιολογία και Αρχαιομετρία), που εκδίδει το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών, οι απεικονίσεις ζώων πάνω στους πέτρινους στύλους έχουν αστρονομική εξήγηση και αποκαλύπτουν ότι πολλαπλά κομμάτια ενός κομήτη -ο οποίος ίσως είχε διασπασθεί στον αέρα- έπεσαν στη Γη, συμβάλλοντας καθοριστικά στην απότομη πτώση της θερμοκρασίας. Οι παλαιοκλιματολόγοι έχουν επιβεβαιώσει ότι η Γη είχε σχετικά πρόσφατα βγει από την τελευταία εποχή των πάγων και η θερμοκρασία βρισκόταν πλέον σε ανοδική πορεία. Όμως, για κάποιο μυστηριώδη λόγο η τάση αυτή ανακόπηκε και ο πλανήτης βίωσε ξανά μια μίνι-εποχή πάγων, που ονομάσθηκε «Νεότερη Δρυάς» και η οποία διήρκεσε πάνω από 1.000 χρόνια.

Σχόλιο: Θα έχετε προσέξει τα τελευταία χρόνια την απότομη αύξηση θεάσεων πύρινων σφαιρών να εισχωρούν στην ατμόσφαιρα της Γης και τις καιρικές αλλαγές που βιώνουμε στον πλανήτη. Μήπως έρχεται μια νέα περίοδος παγετώνων;


Archaeology

Οι επιστήμονες επιβεβαιώνουν ότι ο «Χόμπιτ της Ινδονησίας» δεν είναι άμεσος συγγενής του σύγχρονου ανθρώπου

Ancient hobbits
Ο «'Ανθρωπος της Φλόρενς» - ευρύτερα γνωστός ως «Χόμπιτ», επειδή το ύψος του δεν ξεπερνούσε το 1,1 μ. - δεν προέρχεται από τον «Όρθιο 'Ανθρωπο» (Homo erectus), όπως οι περισσότεροι πίστευαν έως τώρα.

Νέα έρευνα Αυστραλών επιστημόνων, η πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα πάνω στα οστά του μικρόσωμου πλάσματος, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο «Χόμπιτ» κατά πάσα πιθανότητα εξελίχθηκε από τον «Επιδέξιο 'Ανθρωπο» (Homo habilis), o οποίος προηγήθηκε του «Όρθιου Ανθρώπου».

Ο Homo habilis είναι ο πιο αρχαίος εκπρόσωπος του ανθρωπίνου γένους Homo, ο πρώτος κατασκευαστής λίθινων εργαλείων και μάλλον ο πρώτος που μετανάστευσε από την Αφρική προς άλλες ηπείρους πριν από περίπου δύο εκατομμύρια χρόνια (πριν κάνει τις δικές του μεταναστεύσεις ο Homo erectus).

Οι ερευνητές του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου, με επικεφαλής τη δρα Ντέμπι 'Αργκιου της Σχολής Αρχαιολογίας και Ανθρωπολογίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα ανθρώπινης εξέλιξης Journal of Human Evolution, εκτιμούν ως πιθανότερο σενάριο ότι οι «Χόμπιτ» ήσαν αδελφό είδος του «Επιδέξιου Ανθρώπου», που ζούσε στην Αφρική πριν από 1,75 εκατ. χρόνια.

Σχόλιο: Tα Χόμπιτ της Ινδονησίας ήταν διαφορετικό είδος από τους Homo sapiens

Απολίθωμα στην Ταϊβάν ίσως ανήκει σε άγνωστο προϊστορικό είδος ανθρώπου


Pharoah

6 μούμιες και 1000 αγαλματίδια ανακαλύφθηκαν μέσα σε φαραωνικό τάφο κοντά στην πόλη Λούξορ της Αιγύπτου

μούμιες αίγυπτος
Έξι μούμιες, ξύλινες σαρκοφάγοι σε ζωηρά χρώματα, χίλια ταφικά αγαλματίδια: αρχαιολόγοι έκαναν μεγάλες ανακαλύψεις ερευνώντας τάφο της φαραωνικής εποχής στη νότια Αίγυπτο, ανακοίνωσε σήμερα το υπουργείο Αρχαιοτήτων.

Ο τάφος κοντά στην πόλη Λούξορ, που είναι ένα πραγματικό υπαίθριο μουσείο, και στην Κοιλάδα των Βασιλέων, ανήκε κατά τα φαινόμενα στον Ουσερχάτ, έναν εισαγγελέα της 18ης δυναστείας (1550-1295 προ Χριστού), που φέρει τον τίτλο του "δικαστή της πόλης". Ωστόσο ο τάφος είχε χρησιμοποιηθεί εκ νέου μερικούς αιώνες αργότερα επί της 21ης δυναστείας, για να τοποθετηθούν εκεί και άλλες μούμιες.

"Ήταν έκπληξη που ανακαλύφθηκαν τόσα ευρήματα στο εσωτερικό (του τάφου): σκεύη από άργιλο που φέρουν το όνομα του ιδιοκτήτη του τάφου, σαρκοφάγοι και μούμιες, καθώς και περισσότερα από χίλια 'ουσέμπτι'", μικρά ταφικά αγαλματίδια που τοποθετούνταν μέσα στους τάφους, ανακοίνωσε ο υπουργός Αρχαιοτήτων Χάλεντ αλ-Ανάνι κατά τη διάρκεια επίσκεψης στον τάφο που οργανώθηκε για τους δημοσιογράφους. "Ήταν σημαντική ανακάλυψη, η οποία δεν έχει τελειώσει", πρόσθεσε.

Archaeology

Ιταλία: Τα αρχαιότερα σφραγίσματα ηλικίας 13.000 ετών εντοπίστηκαν στην περιοχή της Τοσκάνης

προϊστορική οδοντιατρική
O προϊστορικός « οδοντίατρος » καθάριζε και μεγάλωνε με κάποιο μικρό λίθινο εργαλείο τις τρύπες (μάλλον χωρίς αναισθητικό...), προτού τις παραγεμίσει με το υλικό του σφραγίσματος το οποίο μάλλον είχε αντισηπτικές ιδιότητες
Ιταλοί ερευνητές πιστεύουν ότι ανακάλυψαν στην περιοχή Ριπάρο Φρέντιαν της Τοσκάνης, στη βόρεια Ιταλία, σφραγίσματα από οργανικό υλικό σε δόντια ηλικίας 13.000 ετών, τα οποία είναι τα αρχαιότερα που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα.

Τα σφραγίσματα, που βρέθηκαν σε ένα ζευγάρι μπροστινά δόντια, τους κεντρικούς κοπτήρες της άνω γνάθου, είχαν γίνει από μια μορφή φυσικών υδρογονανθράκων, το βιτουμένιο, ένα είδος ημι-στερεής ορυκτής πίσσας, που είχε ανακατευτεί με φυτικές ίνες και...τρίχες.

Η μελέτη των δοντιών με ισχυρό μικροσκόπιο αποκάλυψε ότι τα δόντια είχαν μεγάλες κουφάλες, στο εσωτερικό των οποίων υπήρχαν οριζόντιες χαραγματιές.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο προϊστορικός «οδοντίατρος» καθάριζε και μεγάλωνε με κάποιο μικρό λίθινο εργαλείο τις τρύπες (μάλλον χωρίς αναισθητικό...), προτού τις παραγεμίσει με το υλικό του σφραγίσματος, το οποίο μάλλον είχε αντισηπτικές ιδιότητες.